TÜRKİYE VARLIK FONU NEDİR?

Türkiye Varlık Fonu, 26 Ağustos 2016 tarihinde Başbakanlık'a bağlı bazı şirketleri yönetmek ve Türkiye’nin stratejik varlıklarını geliştirmek, değerlerini artırmak ve yatırımlara kaynak sağlamak amacıyla kurulmuş bir fondur.

Resmi Gazete'de yayınlanan 6741 no'lu kanuna göre [1] şirketin kuruluş amacı sermaye piyasalarında araç çeşitliliği ve derinliğine katkı sağlamak, yurt içinde kamuya ait olan varlıkları ekonomiye kazandırmak, dış kaynak temin etmek, stratejik, büyük ölçekli yatırımlara iştirak etmek için Türkiye Varlık Fonu ve bu fona bağlı alt fonları kurmak ve yönetmektir.

Türkiye Varlık Fonu'nun Özellikleri

TBMM'de yayınlanan genel gerekçede, sürdürülebilir büyüme ve finansal kalınmayı sağlamak üzere son 10 yıllık süreçte Körfez ülkeleri, Norveç ve ABD'nin yanı sıra Çin, Rusya, Singapur gibi gelişmiş ülkelerde Ulusal Varlık Fonu* modelinin ön plana çıktığı ve Türkiye'nin G-20 ülkeleri arasında Ulusal Varlık Fonuna sahip olmayan tek ülke olduğu belirtiliyor. [2]

*Ulusal Varlık Fonu: Kamuya ait varlıkların bazı kurumsal yönetim kurallarına bağlı olarak yönetilmesi sağlanan özel amaçlı yatırım fonu. Ulusal varlık fonlarının geliri çoğu zaman bütçe fazlasından oluşur. Eğer bir ülkenin bütçe fazlası varsa bu fazlayı varlık fonu kurarak değerlendirebilir. Böylece gelirler daha da yükseltilmeye çalışılır ve uzun vadede refah yükselir.

Fonun yönetim kurulu:

Yönetim Kurulu Başkanı: T.C. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip ERDOĞAN
Yönetim Kurulu Başkan Vekili: T.C. Hazine ve Maliye Bakanı Berat ALBAYRAK
Yönetim Kurulu Üyeleri: Salim Arda ERMUT, Hüseyin AYDIN, M. Rifat HİSARCIKLIOĞLU, Prof. Dr. Erişah ARICAN, Fuat TOSYALI.
Yönetim Kurulu Üyesi ve Genel Müdür: Zafer SÖNMEZ

Varlık fonunun kurulmasıyla amaçlananlar şu şekildedir:

-Ekonomik büyüme oranında gelecek 10 yıl için %1.5 oranında artış kazandırılması,
-Sermaye piyasalarının büyümesi ve derinleşmesi,
-İslami finansman varlıkların kullanımının artması,
-Yatırımlar sayesinde ek istihdam sağlanması,
-Teknoloji yoğunluklu sektörlerdeki yerli şirketlerin desteklenmesi,
-Büyük altyapı projelerine (Kanal İstanbul, Üçüncü köprü, vb.) finansman sağlanması,
-Katılım finansman sektör payının yükseltilmesi,
-Arz güvenliği için doğal gaz ve petrol gibi stratejik sektörlere doğrudan yatırımın önünün açılması.

Peki varlık fonu nereye yatırım yapar? Mahfi Eğilmez, "Varlık Fonu" adlı yazısında şöyle diyor:

Varlık fonları, ağırlıklı olarak, devlet tahvillerine, hisse senetlerine, yatırım fonlarına, çeşitli projelere geçici ya da kalıcı ortaklıklar yoluyla girip yatırım yaparlar. Bazı ülkeler varlık fonlarının yatırımlarıyla ilgili bazı kısıtlamalar ve standartlar getirmişlerdir. Örneğin birçok ülkede varlık fonları için S&P ve Fitch’in BBB - ve Moodys’in Baa3 kredi notları yatırım yapılabilir en düşük not olarak kabul edilmekte, bu notun altında kredi notu olan ülke tahvillerine yatırım yapılamamaktadır. 2006 yılında yaşanan subprime mortgage ve 2008 yılında yaşanan Lehman Brothers krizlerinin ardından ABD başta olmak üzere bu fonların bir bölümünün finansal sektör kuruluşlarını kurtarmakta kullanılması bunların uluslararası tartışma ve eleştirilerin hedefi haline gelmelerine neden olmuştur. [3]

Türkiye Varlık Fonu Portföyünde Bulunan Şirketler:

Türk Hava Yolları, Türk Telekom, Ziraat Bankası, HalkBank, Türkiye Petrolleri A.O, BOTAŞ, PTT, Türksat, Borsa İstanbul, Milli Piyango, TCDD, Türkiye Denizcilik İşletmeleri A.Ş, Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü, Kayseri Şeker Fabrikası A.Ş, Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü (ÇAYKUR), Türkiye Jokey Kulübü ve Taşınmazlar (mülkiyeti Hazine'ye ait olan ve Antalya, Aydın, İstanbul, Isparta, İzmir, Kayseri ve Muğla'da bulunan bazı taşınmazlar).

Türkiye Varlık Fonu'nun İlkeleri

Fonun web sitesinde yazan bilgilere göre [4] Türkiye Varlık Fonu'nun 5 ana ilkesi bulunuyor:

1.Profesyonel Yönetim: Türkiye Varlık Fonu, gerek kendi operasyonlarında, gerekse portföyündeki şirketlerin yönetiminde dünyaca kabul görmüş profesyonel yönetim ilkelerini baz alacaktır.

2.Şeffaflık: Fon operasyonlarının raporlanması ve portföy şirketleriyle olan etkileşim süreçleri tam bir şeffaflık içerisinde, belirlenen yönetişim ilkeleri çerçevesinde yapılacaktır.

3.Performans Odaklılık: Türkiye Varlık Fonu, her türlü yatırım aktivitesini ve portföyündeki şirketlerin yönetiminde risk-getiri beklentisinin karşılanmasını öncelikli hedef olarak alacaktır.

4.Sürdürülebilirlik: Türkiye Varlık Fonu, varlıkları ile ilgili uygulamalarını, yeni yatırım tercihlerini ve diğer aktivitelerini kuruluş kanununda belirtildiği üzere dış etkilerden bağımsız bir şekilde, uzun vadede sürdürülebilir şekilde yönetecektir.

5.Risk Yönetimi ve Hesap Verebilirlik: Türkiye Varlık Fonu, operasyonlarına bağlı olarak ortaya çıkabilecek riskleri belirleyip düzenli olarak raporlayacaktır. Uygulamalarına ilişkin sorumluluklarını kuruluş kanunu ve ilgili mevzuat çerçevesinde yerine getirecektir.

Türkiye Varlık Fonunun Kaynakları

Resmi Gazete'de yayınlanan kanunun 4.maddesine göre Türkiye Varlık Fonunun kaynakları;

(1) a) Özelleştirme Yüksek Kurulu tarafından; özelleştirme kapsam ve programında bulunan ve Türkiye Varlık Fonuna devrine karar verilen kuruluş ve varlıklar ile Özelleştirme Fonundan Türkiye Varlık Fonuna aktarılmasına karar verilen nakit fazlasından,
b) Kamu kurum ve kuruluşlarının tasarrufu altında bulunan ihtiyaç fazlası gelir, kaynak ve varlıklardan; Bakanlar Kurulu tarafından Türkiye Varlık Fonuna aktarılmasına veya Şirket tarafından yönetilmesine karar verilenlerden,
c) Türkiye Varlık Fonu tarafından yurtiçi ve yurtdışı sermaye ve para piyasalarından ilgili mevzuat kapsamında yer alan izin ve onaylar aranmaksızın sağlanan finansman ve kaynaklardan,
ç) Para ve sermaye piyasaları dışında diğer yöntemlerle sağlanan finansman ve kaynaklardan oluşur.

(2) Sermaye piyasası aracı ihraçlarında her bir ihraca özgü olarak Şirketin gerek duyması hâlinde 6/12/2012 tarihli ve 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu ve ilgili mevzuatta öngörülen yöntemler izlenebilir. Bu durumda 6362 sayılı Kanun çerçevesinde Kurul ücreti ödenmez.

(3) Finansman sağlanırken Türkiye Varlık Fonu portföyü üzerinde teminat, rehin, kefalet ve ipotek tesis edilebilir.

(4) Şirket tarafından gayrimenkuller, gayrimenkul projesi veya bir gayrimenkule bağlı hak ve faydaların belli bir tarihteki değeri, bu değeri etkileyen gayrimenkulün niteliği, piyasa ve çevre koşulları analiz edilerek uluslararası alanda kabul görmüş değerleme standartları çerçevesinde değerlemek üzere Sermaye Piyasası Kurulu listesinde yer alan gayrimenkul değerleme şirketleri ile anlaşılabilir. [1]

Bununla birlikte şirket ve şirket tarafından kurulacak diğer şirketler, Türkiye Varlık Fonu ve kurulacak alt fonlar bağımsız denetime tabidir. Yani Sayıştay denetimine tabi değildir. Şirket, Sermaye Piyasası Kanunu kapsamında kurumsal yönetim düzenlemelerine uyar. Türkiye Varlık Fonu'nun mal varlığı ile şirkete yönetilmek üzere devredilen varlık ve haklar şirketin mal varlığından ayrılmıştır.

Kaynaklar:
[1]https://resmigazete.gov.tr/eskiler/2016/08/20160826-1.htm
[2]https://www2.tbmm.gov.tr/d26/1/1-0750.pdf
[3]http://www.mahfiegilmez.com/2016/08/varlk-fonu.html
[4]http://turkiyevarlikfonu.com.tr/TR/icerik/1/ilkelerimiz