STABLECOIN FİNANSAL SİSTEMLERİ KÖKÜNDEN DEĞİŞTİREBİLİR

Yazılar • 7 Şub 2020

İnsanlık, takas dönemi ekonomisinden modern, uzaktan işleyen bir finans sistemine doğru çok fazla yol kat etti. Bu yol boyunca, Çin'de banknotların piyasaya sürülmesi gibi bazı gelişmeler olumlu karşılanırken, bazı gelişmeler reddedildi veya gölgede kaldı.

Bu icatlar ana akım olsun ya da olmasın, hepsi için tek bir şey kesindir: para ile tüm etkileşim şeklimiz değişti. 2008'de, Satoshi Nakamoto takma adı altında bir kişi - ya da bir grup - para üretmenin, tedarik etmenin ve kullanmanın yepyeni bir yolunu tanıttığında da aynı şey oldu.

Nakamoto’nun icadı -yani Bitcoin- dünyanın en popüler dijital para birimlerinden birisi. İlk çıktığı zamanlarda ise neredeyse hiç kimse bu paranın ne olduğunu bilmiyordu. Aslında bakılırsa ne dijital paranın ne olduğunu ne de blockchain teknolojisinin neler yaptığını bilen biri vardı.

Bitcoin mi? Blockchain mi? Ne Demek Bunlar?

Burada değinmemiz gereken şey, Bitcoin'in çok büyük bir popülariteye sahip olmasına rağmen, bu dijital para birimine güç veren temel teknolojiyi açıklayabilen veya en azından anlayabilen insanları bulmanın hala çok zor olmasıdır. Peki insanlar ilk ne zaman Bitcoin hakkında ciddi bilgi sahibi olmaya başladı? Cevabı basit: 2017'de 1 BTC'nin 20.000 ABD dolarına ulaştığı ünlü fiyat artışı döneminde.
İnsanların birçoğunun günlük hayatlarında ve harcamalarında Bitcoin veya diğer kripto para birimlerini uygulamaya hazır olmamalarının en temel sebeplerinden birisi bu durumda //dijital paraların ne sunduğunu bilmemeleridir diyebiliriz. Bu paraların neyin üzerine inşa edildiğini bile bilmiyorlar ve böylesine güçlü bir teknolojinin kitleler tarafından göz ardı edilmesi oldukça üzücü bir durum.

Fakat ümidi kesmek doğru değil. Neden mi? Kripto topluluğu ve onlarla işbirliği yapan büyük şirketler, kripto para birimlerinin avantajlarından yararlanmanın yanı sıra hatalarını ve dezavantajlarını düzeltebilecek alternatif bir yol öne sürdü. Bu yeni yöntem "stablecoin" adını taşıyor.

Ancak, stablecoinlerin kripto dünyasındaki mevcut sorunları nasıl düzeltebileceğini açıklamadan önce, kripto paraların sorunlarının ne olduğuna değinmekte fayda var.

Kripto Para Birimlerinin Problemleri

Kripto paralar, finansal araçlar için (ödeme, alışveriş, çevrim içi siparişler, vb.) kullanılabilecek paranın dijital bir versiyonudur. Geleneksel para sisteminden çok farklı olarak, kripto paralar blockchain sistemi üzerine inşa edilmiştir.
İlk olarak, kripto para birimleri ister hükümet, ister şirket, isterse başka bir şey olsun, merkezi bir kurum tarafından düzenlenmez. Örneğin, Bitcoin yaratıldığında, belirlenen tek kural sadece 21 milyon BTC'nin çıkarılacağıydı. Bunun dışında arz oranı veya hızı piyasa arz ve talep güçlerine bağlıydı.
Hükümetten bağımsızlık, siyasi güdümlü enflasyonlar veya diğer para birimi manipülasyonlarının kripto paralarda olmayacağı anlamına geliyor. İnsanlar dijital paralarına güvenebilir ve politik çekişmelere maruz kalmadan uzun vadede varlık depolayabilirler. Ek olarak, blockchain her bir blok için özel bir kriptografi içeriyor. Bu da, işlemlerin tamamen şifrelenmesi ve hiç kimsenin diğer kullanıcıların işlemini/ödemesini takip edemeyeceği ve hatta değiştiremeyeceğini garantiliyor. İnsanlar da böylesine güven veren bir durumda kripto paralara daha fazla fon kazanımı sağlamış oldu.

Bu avantajlar nedeniyle birçok sektör, platformuna kripto para birimleri ve blok zinciri teknolojisi eklemeye başladı. Örneğin, birçok çevrimiçi casino, oyun sürecinde Bitcoin ve diğer kripto para birimlerinin kullanılmasını sağlayarak sistemlerini güncelledi. Bazı online alışveriş sitelerinde de BTC ile ödeme yapılabiliyor.

Şimdiye kadar her şey çok iyi görünüyor, değil mi? Pek değil. Giderek daha fazla insan kripto para birimini kullanmaya başladı ve bunun neticesinde kripto paraların kusurları da bir bir gün yüzüne çıkmaya başladı. Bitcoin'in popülaritesine katkıda bulunan 2017'deki fiyat artışı, aynı zamanda değeri konusunda kötü nam salmasına da yol açtı. Çünkü yüksek volatilite oranı bugün görülen değerin yarın azalmayacağını garanti etmiyor. Aslında, birkaç saat içinde bile BTC fiyatında ciddi değişiklikler meydana gelebilir.

Yüksek volatilite, kripto para birimlerinin tek dezavantajı değil. Milyonlarca dijital paranın çalındığı siber saldırı vakaları, insanların bu paraların yüksek güvenlik düzeyini sorgulamalarına sebep oldu. Hükümetler işin içine girdiğinde, kripto paraların kusurlarını üstlenecek yegane şeyi de buldular: blockchain. Blockchain tamamen anonim olduğundan; kara para aklama, siber saldırı ve hatta terörist oluşumlara fon sağlamaya kadar büyük suçlar için mükemmel bir platform yarattığını söylediler.

Bu nedenle, kripto kurucuları paraları hakkında aşırı hevesli ve ümitliyken dünyanın geri kalanı bu teknoloji hakkında tam olarak aynı izlenime sahip değil. Bunun sebebi de açıkladığımız gibi yüksek güvenlik düzeyinden duyulan şüphe, anonimlik iddiaları ve güvenilirliğin zedelenmesi.

Stablecoin Nerede Devreye Giriyor?

Fakat tekrar edelim, yine de ümidi kesmemek lazım. Yukarıda bahsettiğimiz bazı sorunları tanıyan bir grup kripto geliştiricisi, geleneksel kripto paralardan daha güvenilir olabilecek yeni bir kripto para varyasyonu üzerinde çalışmaya başladı.
Yeni ürün "stablecoin" olarak adlandırıldı. Stablecoinler, kripto para birimlerinin en büyük avantajlarından bazılarını miras aldı: mevcut bankacılık sisteminde yaygın olan kısıtlamalar veya ek komisyonlar olmadan sınır ötesi işlemler gerçekleştirme özelliği. Sadece bu değil, aynı zamanda işlem hızları inanılmaz derecede yüksek ve bazı işlemlerin tamamlanmasının günler sürdüğü geleneksel bankacılık sistemi yerine yıldırım hızında internet hızı kullanılıyor. Ancak muhtemelen daha da önemlisi, stablecoinler, volatilite nedeniyle değer kaybetmeden uzun vadede değer saklama fırsatı yarattı. Aslında, istikrarlı paraların yaratılmasının ana nedeni buydu. Hatta stablecoin denmesinin de bu açıdan bir anlamı var. Şu ima ediliyor: diğer kripto para birimlerinin aksine istikrarlı/stabil bir dijital para.

"Adından da anlaşılacağı gibi, bir stablecoin fiyat dalgalanmasını (volatiliteyi) en aza indirmek amacıyla tasarlanan bir kripto para birimidir. Stabil paraların çoğu, dünyanın lider rezerv para birimi olan ABD dolarına eşit olacak şekilde tasarlanmıştır. Örneğin, en büyük sabit para birimine sahip olan Tether (USDT)'in bir para biriminin ABD dolarına eşit olması ve Tether’in kripto para birimi piyasalarında kabaca 3 yıldır aktif olarak alınıp satılması, amacını yerine getirmede güvenilir olduğunu göstermektedir." (Stablecoin Hakkında Merak Edilenler)

Bu etki, stablecoinlerin geleneksel değerlere sabitlenmesi (bağlanması) ile elde edildi. Bu değerler USD veya EUR gibi diğer para birimleri, emtia veya hisse senedi gibi menkul kıymetler olabilir. Bu yolla, değişen pazar güçlerine bağımlı olmak ve yüksek derecede değişken olmak yerine, sabit paralar çok daha istikrarlı ve güvenilir olduğu kanıtlanan geleneksel varlıklara bağımlı hale geldi. Dolayısıyla, stablecoinler düzenli bir finans için kullanılabilir durumda.

Aynı zamanda stablecoinler teorik olarak para birimlerinin, hisse senetlerinin ve emtiaların bir kombinasyonunun ürünü de olabilir. Bu tür bir para biriminin fiyatı, tüm bu varlıkların bireysel fiyatlarına bağlı olacaktır. Bu nedenle, volatilitenin görülmesi için dünya ekonomisinin tamamen yok olması/çökmesi gerekecektir.

En popüler stablecoin örneklerinden birisi, 2019'un ortalarında Facebook’un çıkaracağını duyurduğu Libra'dır. Çıkmak için hala uzunca bir yolu olan Libra; USD, Euro, İngiliz Sterlini, Japon Yeni ve Singapur Doları ile bağlantılı olacak. Bu da dört hükümetin ve bir uluslarüstü organın Libra'nın fiyatında söz sahibi olacağı anlamına geliyor.

Facebook CEO'su Mark Zuckerberg'e göre, yeni stablecoin milyarlarca insanın hayatını değiştirecek. Facebook’un dünya çapındaki erişimi ve geniş bir müşteri tabanı sayesinde, yetersiz bankacılık alanlarına girme şansı çok yüksek olacaktır. İnsanların bir bankaya gitmeleri veya herhangi bir belge doldurmaları gerekmeyecek - sadece akıllı telefon, kimlik ve internet bağlantısıyla bu parayı kullanabilecekler.

Stablecoin Umut Veriyor

Ancak bu gelişmiş güvenilirliğin ötesinde, hükümetler istikrar sağlama ve bunun yanı sıra kasasına vergi akışını artırma olasılığını da görmüş oldu. Bunun nedeni, izleme mekanizmalarının piyasada gerçekleşen her ödemeyi takip edecek kadar sofistike olmamasıdır. Ancak stablecoinlerle durum daha iyiye doğru gidiyor. Bu paralar blok zinciri teknolojisiyle oluşturulduğundan yapılan işlemler güvenli bir şekilde saklanır. Bu şekilde de hükümet işlemleri daha iyi takip edebilecek ve vergileri otomatik olarak alabilecektir.

Şu anda bunun bir örneği de mevcut. Kaliforniya eyalet hükümeti yakın zamanda kripto para birimlerinde vergi tahsilatına izin vereceğini açıklamıştı. Stablecoinleri bu işe dahil etmek devlet için cazip bir gelir kaynağı olacaktır.

ATM, nakit sıkıntısı, suç veya gizli vergi yok!

Stabilcoinlerin piyasaya sürülmesi, konvansiyonel nakit ödemelerinin kötü şöhretinin yol açtığı aksaklıkların çoğundan kurtulmamızı sağlıyor. Öncelikle stablecoinler, ATM'leri ziyaret etme ve komisyonlarla dolu nakit çekme ihtiyacını ortadan kaldırıyor. Ayrıca para birimi tamamen dijital olduğundan ve bir şifreleme algoritması ile korunduğundan, gerçek paraya kıyasla çalmak çok daha zordur. Hükümet de otomatik olarak vergi alarak bu paraların faydalarından adil bir şekilde pay alıyor. Bu şekilde devlet daha fazla kamu projesi sunabileceği gibi daha doğru bütçe tahminlerine de sahip olabilecek.

Sonuç

Kripto para birimlerinin daha istikrarlı bir versiyonu olan stablecoinlerin ortaya çıkması, kitlelerin blok zincirini benimsemesi sürecinde adeta bir dönüm noktası oldu.

Arz talebine dayalı Bitcoin, Ethereum ve diğer kripto para birimleri yerine, stablecoinler geleneksel para birimlerine veya diğer menkul kıymetlere bağlıdır. Örneğin, Facebook’un Libra'sı, 5 farklı para birimine (ABD doları, euro, sterlin, Japon yeni ve Singapur doları) bağlı. Stablecoinler sadece sıradan kullanıcılar ve özel şirketler arasında değil, hükümetler arasında da popüler oldu.

Yani, blockchain nihayet on yıldan uzun süren bir mücadelenin ardından ana akım finansmanı olabilecek gibi görünüyor. Bunu sağlayan en büyük oyuncu da tabii ki stabil paralar.