SLİPAJ NEDİR, NASIL ÇALIŞIR?
Slipaj, açılan işlemi kapatırken verilen emrin fiyat seviyesi ile emrin gerçekleştiği fiyat seviyesi arasındaki fiyat kaymasını ifade eder. Diğer bir deyişle, ask ve bid fiyat arasında fark olduğunda (spread) görülür. Kayma herhangi bir zamanda meydana gelebilir, ancak daha çok piyasa emirlerinin kullanıldığı yüksek volatilite dönemlerinde rastlanır.
Slipaj Nasıl Çalışır?
Slipaj, açılan işlemi kapatırken verilen emrin fiyat seviyesi ile emrin gerçekleştiği fiyat seviyesi arasındaki fiyat kaymasını ankattığı için negatif veya pozitif bir hareketi ifade etmez. Bir emir yerine getirildiğinde, varlık bir borsa veya başka bir piyasa yapıcı tarafından sunulan en uygun fiyattan alınır veya satılır. Bu da istenen fiyatın seviyesinde, altında veya üstünde sonuçlanabilir.
Piyasa fiyatları hızlı bir şekilde değişebilir ve sipariş zamanıyla tamamlanma zamanı arasındaki gecikme esnasında slipaj gerçekleşebilir. Bu terim birçok piyasada kullanılır ve hepsinde tanım aynıdır. Fakat slipaj her piyasada farklı koşullar altında meydana gelir.
Slipaj Örneği
Bir piyasa emri, slipaj gerçekleştiğinde başlangıçta öngörülenden daha az veya daha iyi bir fiyata verilebilir. Negatif slipaj ile uzun pozisyonda ask fiyatı artarken kısa pozisyonda bid fiyatı düşer. Pozitif slipajda ise ask fiyatı düşerken kısa pozisyonda bid fiyatı yüksektir. Yatırımcılar limit ve piyasa emirleriyle slipajdan kaçınabilirler.
Birinci Örnek:
USDTRY için açık 6,5000’den buy yönünde açık pozisyonunuz olsun, fiyat 6,5300’e çıktığında kar al emri koyduğunuzu varsayalım. 6,4800 seviyesine de fiyat düşerse diye stop loss emri vermiş olun.
Şimdi paritede ani bir fiyat düşmesi olduğunu düşünelim: 6,4755'e gerilemiş olsun. Fiyat aniden çok düştüğü için stop-loss emrinizde fiyat oluşmaz ama emrin olduğu seviyeye en yakın noktada stop-loss gerçekleşir. Yani fiyat daha aşağıda kapandığı için fazladan zarar etmiş olursunuz.
İkinci Örnek:
Apple'ın bid/ask fiyatları 183,50$/183,53 $ olsun. 100 hisse için bir piyasa emri verilir ve emrin 183.53 $ 'a ulaşması beklenir. Fakat, bilgisayar programlarıyla yapılan mikro saniyelik işlemler, bid/ask farkını (spread) piyasa emriniz gerçekleşmeden önce 183.54 $/183.57 $ 'a yükseltir. Yani ardından piyasa emri hisse başına 0.03 $ veya 100 hisse başına 3.00 $ negatif slipaj ile 183.57 $ seviyesinde gerçekleşir.
Slipaj ve Forex Piyasası
Forex slipajı, piyasa emri verildiğinde veya bir stop loss emri belirtilen seviyeden farklı bir oranda gerçekleştiğinde görülür. Forex piyasasında volatilite genelde haber akışları veya döviz çiftlerinin piyasa saatleri dışında işlem görmesi sırasında yüksek olduğundan bu zamanlarda slipaj görülme olasılığı da artar.
Emir Türleri ve Slipaj
Slipaj, bir yatırımcı/trader piyasa emirlerini kullandığında meydana gelir. Piyasa emri verdiğiniz zaman seçtiğiniz yatırım varlığının anlık fiyatına göre alım/satım yapmış olursunuz. Bu emirler piyasa fiyatından bir pozisyonu açıp kapatmak için de kullanılır. Slipajın azaltılması veya tamamen ortadan kaldırılması için yatırımcılar piyasa emirleri yerine limit emirleri kullanırlar.
-> Forex Emir Türleri Nelerdir?
Limit emirleri piyasadan kârlı çıkmak için kullanılan emirlerdir. Eğer uzun pozisyon yaparsanız, limit emri piyasa fiyatının üstünde ve short yaparsanız limit emri piyasa fiyatının altında olacaktır. Bir piyasa emrinin aksine limit emirleri sizi negatif sonuçlardan korur.
İdeal olarak, pozisyonlarınızı girmek için limit veya stop-limit emirlerini kullanabileceğiniz şekilde gereksiz kayma maliyetinden kaçınmak için işlemlerinizi planlayın. Bazı stratejiler, hızlı hareket eden piyasa koşullarında sizi ticarete sokmak için piyasa emirlerini gerektirir. Bu gibi koşullar altında, bazı kaymalara karşı hazır olun veya açıklayın.
Slipaj Nasıl Önlenir?
-> Düşük volatilite ve yüksek likiditeye sahip piyasalarda işlem yapmak slipaja maruz kalmanızı sınırlayabilir. Bunun nedenleri düşük volatilitenin fiyatıların hızlı bir şekilde değişmesine çoğunlukla engel olması ve yüksek likiditenin de siz işlem yaparken işlemlerinizi karşı tarafta karşılayacak çok sayıda aktif piyasa katılımcısının olmasıdır.
-> Aynı şekilde, işlemlerinizi piyasada en çok aktivite gerçekleşen saatlerle sınırlayarak da slipaj riskini azaltabilirsiniz. Bunun sebebi ise işlemlerin yoğun olduğu saatlerde likiditenin yüksek olmasıdır. Likidite yüksekken işleminizi daha hızlı ve istediğiniz fiyatta gerçekleştirilme şansınız da artacaktır. Eğer piyasalar kapalıyken (gece veya hafta sonu boyunca) pozisyonuzu açık tutarsanız slipaj gerçekleşme olasılığı daha yüksek olacaktır. Çünkü bir piyasa yeniden açıldığındaki fiyat, kapanırken gerçekleşen haberler veya duyurular ışığında hızla değişebilir.
-> En büyük slipajlar genellikle büyük ve ciddi haberlerin ardından meydana gelir. Günlük yatırımcıysanız (day trader) FOMC duyuruları gibi önemli ve planlı haberler esnasında veya şirketlerin kazanç bildirileri sırasında işlem yapmaktan kaçının. Bu tip büyük haber veya olaylar traderlar için heyecan verici gibi görünse de istenen fiyatta piyasaya girip çıkmada sorunların yaşanma olasılığı yüksektir.
-> Diğer taraftan limit emirleri slipaj riskini azaltmanızda yardımcı olur. Yukarıda açıklandığı gibi limit emirleri piyasadan kârlı çıkmak için kullanılır. Yani piyasa emrinin aksine limit emirleri sizi negatif sonuçlardan ve slipaj riskinden korur.
-> Büyük haber akışları sırasında işlem yapmazsanız, çoğu zaman büyük slipaj problemiyle karşılaşmazsınız. Bu durumda stop-loss kullanmanız önerilir. Eğer ciddi anlamda bir fiyat düşüşü olursa ve stop-loss emri vermezseniz çok daha fazla zarara girersiniz. Bu nedenle stop-loss kullanmayı ihmal etmeyin.
Risk yönetimi yapmak hiçbir riskle karşılaşmayacağınız anlamına gelmez. Risk yönetimiyle risk olasılığını azaltırsınız. Bu nedenle slipajın risk yönetiminizi engellemesine izin vermeyin. Slipaj olasılığını azaltmak için hisse senetleri, vadeli işlemler ve büyük hacimli döviz çiftleriyle işlem yapabilirsiniz.
Kaynaklar:
https://www.thebalance.com/day-trading-slippage-defined-1030866
https://www.ig.com/en/trading-strategies/what-is-slippage-and-how-do-you-avoid-it-in-trading--190319