REGRESYON ANALİZİ NEDİR?
Regresyon, bir bağımlı değişken (genellikle Y ile ifade edilir) ile bir dizi diğer değişken (bağımsız değişkenler -X- olarak bilinir) arasındaki ilişkinin gücünü belirlemeye çalışan finans, yatırım ve diğer disiplinlerde kullanılan istatistiksel bir ölçümdür.
Regresyon, yatırım ve finansal danışmanların varlıklara değer vermelerine ve emtia fiyatları ve bu emtialarda işlem yapan işletmelerin hisse senetleri gibi değişkenler arasındaki ilişkileri anlamalarına yardımcı olur. Daha karmaşık veri ve analiz için doğrusal olmayan regresyon yöntemleri olmasına rağmen iki temel regresyon türü öne çıkar: doğrusal regresyon ve çoklu doğrusal regresyon.
Doğrusal regresyon, Y bağımlı değişkeninin sonucunu açıklamak veya tahmin etmek için bir bağımsız değişken kullanırken, çoklu regresyon sonucu tahmin etmek için iki veya daha fazla bağımsız değişken kullanır.
Regresyon, finansmana ve yatırım profesyonellerine olduğu kadar diğer işletmelerdeki profesyonellere de yardımcı olabilir. Regresyon ayrıca hava durumu, satışlar, GSYİH büyümesi veya diğer koşullara bağlı olarak bir şirketin satışlarını tahmin etmeye yardımcı olabilir.
Sermaye varlıkları fiyatlandırma modeli (Capital Asset Pricing Model - CAPM), varlıkların fiyatlandırılması ve sermaye maliyetlerinin keşfedilmesinde finansmanda sıkça kullanılan bir regresyon modelidir.
REGRESYON ANALİZİ NASIL YAPILIR?
Regresyonun genel formulü:
Doğrusal regresyon: Y = a + bX + u
Çoklu regresyon: Y = a + b1X1 + b2X2 + b3X3 + ... + btXt + u
Y = tahmin etmeye çalıştığınız değişken (bağımlı değişken).
X = Y'yi tahmin etmek için kullandığınız değişken (bağımsız değişken).
a = kesişme noktası.
b = eğim parametresi.
u = regresyon hataları
Regresyon, Y'yi öngördüğü düşünülen bir grup rasgele değişken alır ve aralarında matematiksel bir ilişki bulmaya çalışır. Bu ilişki tipik olarak tüm veri noktalarına en iyi şekilde yaklaşan düz bir çizgi (doğrusal regresyon) şeklindedir. Çoklu regresyonda, ayrı değişkenler eğim parametreleri ve X'te görülen alt indisler kullanılarak ayırt edilir.
REGRESYON, YATIRIM ve FİNANS
Regresyon, yatırım ve finans yöneticilerinin varlıklara değer vermelerine ve değişkenler arasındaki ilişkileri anlamalarına yardımcı olur. Regresyon aynı zamanda finansmana ve yatırım profesyonellerine olduğu kadar diğer işletmelerdeki profesyonellere de yardımcı olabilir.
Regresyon, bir malın fiyatı, faiz oranları, belirli endüstriler veya sektörler gibi kaç özel faktörün bir varlığın fiyat hareketini etkilediğini belirlemek için kullanılır. Yukarıda belirtilen CAPM, regresyona dayanmaktadır ve stoklar için beklenen getirileri yansıtmak ve sermaye maliyetlerini oluşturmak için kullanılmaktadır. Bir hisse senedinin getirileri, belirli bir hisse senedi için bir beta oluşturmak üzere S&P 500 gibi daha geniş bir endeksin getirilerine karşı regresyona uğrar.
Beta, borcun piyasa veya endeksle ilişkili riskidir ve CAPM modelinde eğim parametresi olarak yansıtılır. Söz konusu stok için beklenen getiri, Y bağımlı değişkeni olurken, X bağımsız değişkeni piyasa riski primi olur.
Bir hisse senedinin piyasa değeri, değerleme oranları ve son getirileri gibi ek değişkenleri, CAPM modeline getiriler için daha iyi tahminler almak amacıyla eklenebilir. Bu ek değişkenler, varlık getirilerini daha iyi açıklamak için çoklu doğrusal regresyon modelini geliştiren profesörlerin adını taşıyan Fama-French faktörleri olarak bilinir.