PARİTE NEDİR, NASIL HESAPLANIR?

Kaynak: education.howthemarketworks.com

İktisatta parite, fiyatta eşitlik, döviz kuru, satın alma gücü anlamlarına gelir.
Uluslararası döviz kurunda parite iki ülkenin para birimleri arasındaki döviz kurunu ifade etmekte olup her iki para biriminin de alım gücünü büyük ölçüde eşitlemektedir. Basitçe anlatmak gerekirse parite, ülkelerin para birimlerinin birbirlerine olan oranlarıdır.

Teorik olarak, döviz kurları bir parite veya par seviyesinde belirlenebilir ve ekonomik koşullar değiştikçe paritenin korunması için ayarlanabilir. Arz ve talep koşulları değiştikçe piyasada belli düzeltmeler ve fiyat değişiklikleri yapılabilir. Bu tür ayarlamalar, döviz kurlarının serbestçe veya geniş bir aralıkta seyretmesine izin verildiği takdirde doğal olarak gerçekleşir. Bununla birlikte, döviz kurları isteğe göre dengelenirse veya isteğe göre belirlenirse (1944 tarihli Bretton Woods Konferansı'nda olduğu gibi) veya dar bir aralıkta tutulursa, ulusal hükümetler veya uluslararası kuruluşların müdahalesiyle (örneğin, Uluslararası Para Fonu - IMF) oranlar korunabilir.

Pariteyi Etkileyen Faktörler Nelerdir?

Öncelikle ülkelerdeki faiz oranları ve içinde bulundukları ekonomik koşullar pariteleri etkiler. Bir örnekle açıklamak gerekirse Türkiye dış ticareti dengelemek adına ihracatın büyük bir kısmını euro cinsinden yapar. İthalar ise ABD doları cinsindendir. Bu nedenle EURUSD (Euro/Dolar Paritesi) paritesi Türkiye için çok önemli bir yere sahiptir.

Canlı EURUSD fiyatlarını görmek için buraya tıklamanız yeterli.

Parite Hesaplama

Parite hesaplaması sanıldığından daha kolaydır. Gelin bir örnek üzerinden gösterelim:

Euro: 6 TL,
Dolar: 3 TL olsun.

Euro/Dolar paritesi:
6/3= 2 olacaktır.

Dolar/Euro paritesi ise:
3/6= 0,5 olacaktır.

EURUSD parite alımı yapan bir yatırımcı uzun pozisyon yapmış olur. Yani euro alıp karşılığında ABD doları satmış olur. Satış yaptığında ise yani kısa pozisyon, euro satıp ABD doları almış olacaktır.

Forex piyasalarında işlem gören ve işlem hacminin en yüksek olduğu başlıca pariteler; EURUSD paritesi (Euro/Amerikan Doları), USDJPY (Amerikan Doları/Yen), GBPUSD paritesi (Sterlin/ Amerikan Doları), AUDUSD (Avustralya Doları/Amerikan Doları) geliyor.

Türkiye’de bunlara ek olarak USDTRY paritesi (Amerikan Doları /Türk Lirası) ve EURTRY (Euro/Türk Lirası) de bulunmaktadır.

En güncel parite fiyatları için tıklayınız.

Kaynak:

https://www.britannica.com/topic/parity-economics