PALADYUM NEDİR, NASIL YATIRIM YAPILIR?
Paladyum; genellikle elektronik ve endüstriyel ürünlerin imalatında kullanılan parlak, gümüş renkli bir metaldir. Diş hekimliği, tıp, kimyasal uygulamalar, mücevher ve yeraltı suyu arıtımı gibi alanlarda kullanımını görebiliriz. Bu nadir metalin dünyadaki arzının çoğu Amerika Birleşik Devletleri, Rusya, Güney Afrika ve Kanada'da bulunan madenlerden geliyor.
Altına kıyasla paladyum 30 kat daha nadir bulunan bir metaldir.
Paladyum elektronikte kullanılan önemli bir bileşendir ve yakıt malzelemeri gibi birçok yeni teknolojide kullanılır. Bir emtia olarak, diğer metallere kıyasla kolayca ikame edilmediğinden yatırımcıların dikkatini çekmiştir.
Paladyum Nedir ve Neden Değerlidir?
Paladyum altından 30 kat daha nadirdir. Bu nadirlik, emtia piyasalarındaki fiyatını doğrudan etkiler. Kıymetli metal, Ekim 2019'da 1.800 doların üzerine çıkarak rekor kırmıştı. En düşük seviye ise 78 dolar ile 1991 yılının Ağustos ayında görüldü.
2018'de madenciler 200.000 tondan fazla paladyum çıkardı. En fazla paladyum üretimi yapan Rusya 85.000 ton üretti. Güney Afrika 68.000 tonla ikinci, Kanada 17.000 tonla üçüncü oldu. Amerika Birleşik Devletleri 14.000 ton üretti ve Zimbabve 12.000 ton üreterek beşinci oldu.
Tarihsel olarak, paladyumun fiyatı önceki dönemlere kıyasla 2001'den 2016'ya kadar daha oynaktı. Ardından Ekim 2017'de ilk kez 1.000 doları aştı ve 2019 Şubat'ta 1.500 dolar seviyesini geçti. Şu anda ise paladyum 2.600 dolardan işlem görüyor.
Paladyumun Özellikleri
Kuyumcular ilk kez 1939'da paladyumu takılarda kullandılar. Paladyum sarı altınla karıştırıldığında, beyaz altından daha güçlü bir metal ortaya çıkıyor. 1967'de Tonga hükümeti Kral Taufa Ahau Tupou IV'ün taç giyme törenini yapmak için paladyum paralar basıldı. Bu, paladyumun ilk kez bir parada kullanılma örneğidir.
Ayrıca parlak metal, platinden %12.6 oranında daha serttir. Bu da metali platinden daha dayanıklı yapar.
Temel kullanımı, çoğunlukla benzinli ve hibrit araçlarda bulunan, aracın egzoz sisteminin emisyonlarını kontrol eden bir parça olan katalitik konvertörlerde* bulunan kritik bir bileşendir.
*Katalitik konvertör: Motorların egzozlarındaki çevreye zararlı maddeleri daha az zararlı maddelere dönüştüren aygıt.
Paladyum Hangi Alanlarda Kullanılır?
Katalitik konvertörler: Paladyumun büyük bir farkla en çok kullanımı, otomotiv endüstrisinde ve özellikle katalitik konvertörlerdedir. Paladyum mükemmel bir katalizör görevi görür ve içten yanmalı motorun bir parçası olarak atılan kirletici bileşiklerin bazılarının daha az zararlı bileşenlere dönüştürülmesine yardımcı olur. Platin uzun yıllar boyunca üreticiler tarafından tercih edilmişti fakat platin fiyatları yükseldikçe paladyuma olan talep arttı.
Emtia yatırımı: Şu an en değerli kıymetli kıymetli maden olarak, paladyumun artık bir yatırım varlığı olarak değerlenmesi hiç de şaşırtıcı değil. Paladyum paraları 1960'lardan beri üretiliyor.
Mücevher: Sarı altın takı için geleneksel olmasına rağmen, beyaz altın da günümüzde popüler bir tercih oldu ve paladyum, beyaz altın alaşımlarında kullanılan metallerden birisidir.
Elektronik: Elektronik endüstrisinde, palladyum elektrik kontakları, seramik kapasitörler ve lehimleme malzemeleri için kullanılır.
Hidrojen saflaştırma ve depolama: Paladyumun hidrojeni emme yeteneği, yüksek derecede uçucu elementli hidrojeni saflaştırmak ve güvenli bir şekilde depolamak için kullanımını sağlar.
Flütler: Profesyonel, konser sınıfı flütler genellikle değerli metallerden yapılır. Gümüş yaygın bir malzeme olmasına rağmen, bazen flütte bulunan tüpleri yapmak için paladyum kullanılır.
Baskı (fotoğraf): Paladyum tuzları genellikle baskıda kullanılan ışığa duyarlı bir malzeme olarak kullanılır. Paladyum tuzu, 19. yüzyılın sonlarından itibaren günümüze kadar yaygın olarak kullanılan ve benzersiz bir renk ton kalitesi sunan değerli bir metaldir.
Diş Hekimliği: Diş amalgamlarında küçük miktarlarda paladyum kullanılır.
Paladyum Neden Yükseliyor?
Paladyum, şu anda fiyatlarıyla rekor kıran dört ana kıymetli maden içinde en değerli olanıdır. Otomobil ve kamyonlarda kirlilik kontrol cihazlarında önemli bir bileşen olan metalin fiyatı bir yılda iki kat yükseldi ve altından daha pahalı hale geldi.
Metalin son yıllarda yükselen değeri, dünyadaki katalitik konvertörlerin çalınmasında görülen sıçrama neticesinde gerçekleşti. Özellikle 2019 yılında Londra'da gerçekleşen hırsızlık vakalarının diğer yıllara oranla %70 arttığı söyleniyor.
Temel sebep ise arzın artan talebe cevap veremiyor olması. Hükümetler, özellikle Çin, taşıtlardan kaynaklanan kirliliği azaltmaya yönelik düzenlemeleri sıkılaştırdıkça otomobil üreticilerini kullandıkları paladyum miktarı da artmak zorunda kalıyor. Paladyumun platin veya nikel madenciliğinin bir yan ürünü olarak statüsü, üretimin fiyat artışlarını geciktirme eğiliminde olduğu anlamına gelir. Bazı metaller hala daha değerli olmakla birlikte, paladyum 2019 yılının çoğunda altının üzerinde işlem gördü.
Paladyum Nereden Alınır, Nasıl Yatırım Yapılır?
Forex: Paladyum için en kazançlı işlemler Forex piyasasında yapılıyor. Bu durum diğer değerli metaller için de geçerlidir. Forex size istediğiniz yer ve zamanda altın, gümüş, platin, paladyum gibi değerli metalleri alıp satmanıza olanak sağlar. Forex'te hem kaldıraçlı işlem yapabilir hem de risk yönetimi sayesinde yatırımlarınızı koruma altına alabilirsiniz.
Vadeli İşlemler: Yurtdışı vadeli işlem piyasalarından paladyum ve diğer değerli metallerin vadeli kontratlarını alıp satabilirsiniz. Türkiye'de genellikle altın vadeli işlemleri yapılıyor. Bu nedenle yurtdışı vadeli işlem borsalarında işlem yapma izni olan aracı kurumları tercih edebilir ve bu kurumlarda hesap açtırarak yatırım yapmaya başlayabilirsiniz.
Borsa Yatırım Fonları: Borsa İstanbul’dan değerli metal alım/satım işlemi yapabilirsiniz.
Fiziki Yatırım: Paladyumda fiziki olarak yatırım yapmak pek mümkün değildir ve kazançlı bir yatırım şekli olarak görülmemektedir.
Paladyum Fiyat Grafiği
Kaynaklar:
https://www.bloomberg.com/news/articles/2019-10-28/why-palladium-is-suddenly-a-more-precious-metal-quicktake-k2ap4ryc
https://www.bbc.com/news/business-51171391