MARJ ÇAĞRISINA DAİR HER ŞEY

Risk, borsadaki en önemli unsurlardan bir tanesidir ve ciddi anlamda kar elde etmede yardımcı olur. Ancak riskin bir dezavantajı var: kaybetme olasılığı.

Risksiz yatırım diye bir şey yoktur. Her yatırımcı bir miktar risk alarak yatırım yapar. Bazıları risk alırken kısa sürede çok daha büyük kar elde etmeyi umar ve daha fazla risk almayı tercih eder. Bunu yapmanın bir yolu, margin ile işlem yapmaktır.

Bir marjin hesabı ile işlem yapmak size daha fazla varlıkla işlem yapma olanağı verebilir ve bu da daha yüksek miktarda hisse senedi satın alabilmenize olanak tanır. Marjinin olumlu tarafı, yüksek kazanç potansiyelidir.

Fakat bunun bir dezavantajı da var. Marjin hesabı ile işlem yapmak risklidir. Neden? Çünkü teminatla yatırım yapıyorsunuz - yani para gerçekten size ait değil. Üstüne bir de işler yolunda gitmez ve marjin çağrısıyla uğraşmak zorunda kalırsanız başınız çok ağrıyabilir.

Marj Çağrısı (Margin Call) Nedir?

Marjin (teminat), herhangi bir enstrümanda pozisyon açılması için gereken minimum para miktarını anlatır. Bu miktar ise enstrümanın fiyatına, kaldıraç oranına ve işlem hacmine göre değişiklik gösterir. Marjin çağrısı, bir yatırımcının teminat olarak tutulan varlık tutarının minimum değerin altına düştüğü zamanda gerçekleşir.

Bir marj çağrısı almak, pek isteyeceğiniz bir şey değildir. Kaybın büyüklüğüne bağlı olarak, yatırım yolculuğunuz için büyük bir aksaklık göstergesi olabilir. Eğer bir marj hesabından başarılı bir şekilde işlem yapmak istiyorsanız marj çağrılarının nasıl çalıştığını anlamanız gerekir.

Marj Çağrısı Aldığınızda Ne Olur?

Bir yatırımcı marj çağrısı aldığında, uyarı brokerin web tarayacısına bir bildirim olarak gidebilir veya e-posta , kısa mesaj, telefon görüşmesiyle de uyarı yapılabilir. Eğer yatırımcı zamanında marjin çağrısını yerine getirmezse, broker yatırımcının varlıklarını bildirimde bulunmaksızın satabilir ve hangi pozisyonları tasfiye edeceğini seçebilir. Bunları yaparken ekstra işlemler için komisyon da talep edebilir ve yapılan zarar için dava açabilirler.

Bir trader'ın hisse senetleri toplam piyasa değerinin yüzdesi olarak minimum gereksinimleri karşılamıyorsa, broker bir marj çağrısı gönderebilir. Brokerler ayrıca marj politikalarını değiştirirlerse veya yatırımcının çok fazla riskli yatırım yaptığına inanırlarsa marj çağrısı yapabilirler.

Margin Call Nasıl Hesaplanır?

Brokerlerin farklı marjları olduğundan ve her hisse senedi farklı bir fiyata sahip olduğundan marjin için bir formül kullanmak gerekiyor.

Örnekler

• USDTRY'de parite 5.80 seviyesindeyken 1 lot AL emri verdiğinizi varsayalım. Marjin şu şekilde hesaplanacaktır:

 Marjin = 100.000 x 5.80 / 100 = 5.800 TRY elde edilir.

Bir de şu örneğe bakalım:

Diyelim ki elinizdeki para 15.000 TL. Daha sonra brokerinizden teminat kredisi olarak 15.000 TL borç alırsınız, böylece daha fazla hisse satın alabilirsiniz. Bağlı olduğunuz yatırım şirketinin sürdürme (maintenance) marjı (yatırımcının bir pozisyonu açık tutabilmesi için sahip olması gereken özsermaye miktarını anlatır) % 30 ise ve her biri 100 TL  değerinde 300 hisse satın aldıysanız, işlem şöyle yapılacaktır:

(15.000 TL Marj kredisi) / (1 - 0.30 Sürdürme Marjı%) = 21.428.57 TL Hesap Değeri

Bu durumda, hesap değeriniz 21.428.57 TL'nin altına düşerse veya hisse senedinin fiyatı 71.43 TL'nin (21.428.57 / 300 hisse) altına düşerse bir marj çağrısı tetiklenecektir.

Marj Çağrısı Alınca Ne Yapmak Gerekir?

Bir marj çağrısı aldığınızda, durumunuzu korumak için 3 seçeneğiniz vardır:

1.Teminat Çağrısını Karşılamak için Para Yatırın

İlk seçenek, özkaynaklarınızı minimum gereksinime geri getirmek için daha fazla nakit yatırmaktır. Yukarıdaki örneği kullanarak, hissenizin hisse başına 100 TL'den 70 TL'ye düştüğünü varsayalım. Bu durum hesap değerinizi 21.000 TL'ye  (70 TL'lik hisse senedi fiyatı x 300 hisse) getirecektir.

Brokerin kredi değeri değişmediği için (15.000 TL), özkaynaklarınız şimdi 6.000 TL (21.000 TL yeni hesap değeri - 15.000 TL ödünç alınmış para) olacaktır.
Bu da özsermaye oranınız ı% 28,57'ye düşürür. Ulaşılan oran, % 30'luk gerekli sürdürme marjının altında.

Bir marj çağrısında sürdürme marjını karşılamanız gereken nakit parayı hesaplamak için kullanılan formül:

(Varlığın Piyasa Değeri x Sürdürme Marjı) - Yatırımcının Yeni Özsermayesi = Sürdürme Marjını Karşılayacak Nakit Para

Bu formül ile:

(21.000 TL x 0.30 TL) - 6000 TL = 300 TL
Bu durumda, son ödeme tarihine kadar 300 TL yatırmak için bir marj çağrısı alırsınız.

2.Marj Çağrısını Karşılamak için Hisse Yatırımı Yapma

Teminat çağrısını karşılamanın başka bir seçeneği de hisse senedini teminat hesabınıza yatırmaktır. Önceki örnekte kullanılan 21.428.57 TL sonucunu veren formülü hatırlıyor musunuz?

Bu seçeneği kullanmak için, hesabınızdaki varlıkların değeriyle size gereken miktar arasındaki farkı kapatmak için daha fazla varlık yatırımı yapmanız gerekir. Bu durumda hesabınızda 428.57 TL (21.428.57 TL gerekli hesap değeri - 21.000 TL yeni hesap değeri) daha olması gerekir.

3.Tasfiye Yöntemi

Marj çağrısını karşılamak için daha fazla nakit yatıramaz veya hesabınıza daha fazla varlık ekleyemezseniz, tek seçeneğiniz hisseyi tasfiye etmek ve marj kredinizi azaltmak olacaktır.

Bu durumda, 1.000 TL değerinde hisse (veya 15 hisse) satmanız gerekir. Bu, marj kredinizi 14.000 TL'ye düşürür ve mevcut 6.000 TL'lik özsermaye, minimum % 30 sürdürme marjını karşılar.

Marjin Çağrılarından Nasıl Kaçınabilirsiniz?

Hiç kimsenin bir marj çağrısı almak istemediğini söylemek pek de yanlış olmaz. Özellikle küçük bir hesapla işlem yapıyorsanız veya ufak miktarlı yatırımlarınız varsa marjin çağrısı oldukça stres edici olabilir. Fakat şanslıyız ki marj çağrılarından kaçınmak oldukça kolay. Neler yapabileceğinze gelin birlikte bakalım:

-Tüm marj alım gücünüzü kullanmayın. Marja sahip olmanız, onu kullanmanız gerektiği anlamına gelmez. Unutmayın, borç alınan kaynakları ne kadar çok kullanırsanız, o kadar fazla risk alırsınız. Bu da pek alınması gereken bir risk değildir ve küçük bir hesabınız olsa bile yatırım yapmanın başka yolları da vardır.

-Tek tip yatırımdan kaçının. Yatırımlarınızı çeşitlendirmek, riskinizi sınırlamanın bir yolu olabilir. Eğer borç aldığınız tüm parayı tek bir yatırıma harcarsanız ve piyasalar aleyhinize işlerse kayıplarınız büyük olabilir.

-Likit varlıkları hazır bulundurun. Bir marj çağrısı alırsanız, hesabınızı korumak için paranız olduğundan emin olun.

-Volatilitesi yüksek varlıklarda marjin işlemleri yapmaktan kaçının.

-Bir marj hesabı açmayın. Bir marj çağrısından kaçınmanın en kolay yolu bir marjla yatırım yapmamaktır. Ek riskleri üstlenecek gücünüz yoksa bir nakit hesap açın. Nakit hesabı kullanarak kendi paranızla işlem yapmak riskleri daha iyi anlamanıza yardımcı olabilir.

Bir marj hesabı ile işlem yapmayı düşünüyorsanız, kayıplarınızın artabileceğini unutmayın.

Marj Çağrısını Nasıl Durdurabilirsiniz?

Hesabınız minimum sürdürme marjının altına düşerse ve brokeriniz bir marj çağrısı açmayı seçerse, durdurmak için yapabileceğiniz pek bir şey yoktur. Bununla birlikte, iyi ilişkilere sahip olduğunuz daha saygın broker ve firmalardan bu konuda daha iyi hizmet alabilirsiniz.

Brokerler genellikle kendi finansal durumlarını korumakla ilgilenirler ve arkanızdan borçları tahsil etmekle uğraşmak da istemezler. Bu nedenle mümkün olduğunca fazla para toplamak için hisselerinizi satmaya başlayabilirler ve bunu yaparken size bildirimde bulunma zorunlulukları da yoktur.

Yapabileceğiniz en iyi şey, hesabınızı düzenli olarak izlemek ve yaptığınız işlemlerin neler olduğunun farkında olmaktır. İşlem yaparken kendinizi korumak için gereken özeni gösteremiyorsanız, bir marj hesabı ile işlem yapmamalısınız.

Sonuç

Borsada işlem yapacaksanız, riskle başa çıkmayı bilmeniz gerekir. Ne kadar risk alabileceğinizi ve genel yatırım tarzınıza neyin uygun olup olduğunu seçmek ise size kalmıştır.

Marjin hesapları borç para ile işlem yapmanıza izin verdiği için, hem ödül hem de risk açısından yüksek potansiyele sahiptir. Fakat buradaki potansiyel daha çok "risk" üzerinde yoğunlaşır.

Her yatırımcı farklıdır, ancak tutarlı bir şekilde işlem yapmayı öğrenmek istiyorsanız paranızı akıllıca kullanmayı, alışkanlıklarınızı yönetmeyi ve hesabınızın ne durumda olduğunu her zaman bilmek zorundasınız.

Kaynaklar:
https://stockstotrade.com/margin-call
https://money.howstuffworks.com/margin-call.htm
https://www.firstrade.com/content/en-us/education/margin/margincall