FINTECH NEDİR?
Çok da uzun olmayan bir zaman önce, ev sahipleri, girişimciler ve yatırımcılar ipotek, kredi çekmek veya yatırım hesabı açmak için başvurmak üzere bankalara koşturuyorlardı. Şimdi ise finansal teknoloji -fintech, geleneksel bankacılık sistemiyle vakit kaybetmeden online veya bir mobil cihaz aracılığıyla birikim yapmayı, para transfer etmeyi ve yatırım yapmayı kolaylaştırarak bildiğimiz klasik finansal sistemi hızla değiştiriyor.
Eski moda bankalar ve yatırım firmaları ise bu yeni teknoloji karşısında ne yapacağını şaşırmış gibi görünüyor. Bazı şirketler finansal teknolojiyi alkışlarken bazıları tamamen karşı çıkıyor. Fakat hepsinin sorduğu ortak bir soru var: Dijitalleşme yoluna girmiş finansal sistemler; düşük maliyet, daha çok yenilik ve kolay erişilebilirlik gibi hizmetler sunan Fintech karşısında ne kadar dayanabilir?
Finansal Teknoloji - Fintech Nedir?
Finansal teknoloji (Fintech/Fintek) kavramı, finansal hizmetlerin sunumunu, kullanımını iyileştirmeyi ve otomatikleştirmeyi amaçlayan yeni teknolojiyi tanımlarken kullanılır. Temelde Fintech, bilgisayarlarda ve akıllı telefonlarda kullanılan özel yazılım ve algoritmalar aracılığıyla şirketlerin, işletme sahiplerinin ve tüketicilerin finansal işlemlerini, süreçlerini ve yaşamlarını daha iyi yönetmelerinde yardımcı olmak için kullanılıyor.
Fintech 21.yüzyılda ortaya çıktığında, bu terim başlangıçta yerleşik finansal kurumların sistemlerinde kullanılan teknolojiye uygulanmıştı. Zaman içerisinde Fintech, daha çok tüketici odaklı hizmetlere yöneldi ve dolayısıyla tüketici odaklı bir duruma geçti. Fintech artık eğitim, bireysel bankacılık, yatırım yönetimi gibi farklı sektörleri ve endüstrileri de kapsamaktadır. Ek olarak Fintech, Bitcoin gibi kripto para birimlerinin geliştirilmesini ve kullanılmasını da destekleyen bir teknolojidir. Bu açıdan bakıldığında Fintech'in küresel çapta en çok kazanan olduğu düşünülebilir, fakat bu pek doğru değil. Paranın en çok döndüğü sistem hala geleneksel bankacılık sistemleridir - yani bu bankaların trilyon dolarlık piyasa değeri tahtı henüz Fintek'e bırakmış değil.
PWC, Financial Services Technology 2020 and Beyond: Embracing disruption adlı raporunda Fintech alanında 2020 yılı ve sonrasında başarı için 6 maddenin önemini vurgulamış:
- "Yeni normal"e hazırlanmak için IT modellerini güncellemek,
- Eski sistemleri basitleştirmek, SaaS'ı bulut teknolojisinin ötesine taşımak ve robotik/yapay zekayı benimseyerek maliyetleri azaltmak,
- Müşterilerin ihtiyaçları hakkında daha iyi tahminde bulunmak ve başarı sağlamak için teknolojik yetenekleri geliştirmek,
- Her yerde, her şeye anında bağlanabilmek için gereken mimariyi hazırlamak,
- Siber güvenliğe yeterince dikkat etmenin mümkün olmayışı,
- Gelişmek ve kazanmak için gerekli yetenek ve becerilere sahip olunduğundan emin olunması. [1]
Fintech Kapsamındaki Alanlar
Genel olarak internetin icadı ve mobil internet/akıllı telefon devriminden bu yana, finansal teknoloji şok edici bir şekilde büyüdü ve başlangıçta bankaların veya yatırım firmalarının kullandığı bilgisayar teknolojisini tanımlamada kullanılırken artık çok çeşitli kişisel, kurumsal veya ticari alandaki finansal teknolojilerin tümünü kapsayacak şekilde kendisini geliştirdi.
Fintech; akıllı telefonlardan para transferi yapmak, kredi başvurusu için şubeye gitmek yerine online işlemleri kullanmak, başkasının yardımına gerek kalmadan bireysel yatırımları yönetmeye kadar birçok alanda kendisini gösteriyor.
Ernst & Young (EY) Küresel FinTech Kullanım Endeksi 2019 raporuna göre, dünya genelinde tüketicilerin FinTech kullanım oranı %64’e yükseldi. [2] En az iki FinTech hizmeti kullanmış olan tüketici oranının %87 olduğu Çin ve Hindistan FinTech kullanımında dünyaya öncülük ediyor. Rusya ve Güney Afrika’da FinTech kullanım oranı ise %82. Açık bankacılığın ilerleme kaydettiği Avrupa’da ise Hollanda (%73), Birleşik Krallık (%71) ve İrlanda (%71) en yüksek FinTech kullanım oranlarına sahip ülkeler arasında.
Fintech'in en aktif olduğu başlıca alanlar şunlardır:
->Kripto para birimleri ve dijital paralar,
->Ethereum dahil olmak üzere Blockchain teknolojisi,
->Akıllı sözleşmeler (alıcılar ve satıcılar arasında bilgisayar programları aracılığıyla otomatik olarak oluşturulan sözleşmeler - genellikle blockchain kullanırlar),
->Açık bankacılık (bankalar tarafından kayıt altına alınan, düzenli fatura ödemeleri, harcama bilgileri, kullanılan krediler gibi müşteri finansal bilgilerinin, müşteriler tarafından verilecek izinler doğrultusunda üçüncü parti kurumların kullanımına açılarak, müşteri yararına birçok hizmet sunulması [3]),
->Sigorta endüstrisi,
->Mobil ödemeler (Statista'nın raporuna göre [4], küresel çapta mobil ödemelerin 1 trilyon doları aşması bekleniyor),
->Regtech (regülasyonlarla teknolojiyi birleştiren platformlar - kara para aklamanın önlenmesi, müşteri tanıma gibi çeşitli regülasyonları içeren teknoloji),
->Betterment gibi robot danışmanlar (bu robotlar kullanılırken maliyeti düşürmek ve erişilebilirliği artırmak için yatırım önerileri çeşitli algoritmalar aracılığıyla otomatikleştirilir),
->Geleneksel bankaları kullanamayan ve finansal olarak göz ardı edilmiş/dezavantajlı/düşük gelirli kişilere finansal hizmet sunmak isteyen servisler,
->Siber suçlar (verilerin merkezi olmayacak şekilde depolanması, siber güvenlik ve fintech arasında göz ardı edilemeyecek bir ilişki kurmuştur),
->INTU gibi bütçe oluşturma programları.
KPMG Raporuna göre dünyada önde gelen ilk 10 Fintech şirketi [5]:
1.Ant Financial (Çin)
2.Grab (Singapur)
3.JD Digits (Çin)
4.GoJek (Endonezya)
5.Paytm (Hindistan)
6.Du Xiaoman Financial (Çin)
7.Compass (ABD)
8.Ola (Hindistan)
9.Opendoor (ABD)
10.OakNorth (İngiltere)
Türkiye'de Fintech
KPMG ve H2 Ventures’ın birlikte hazırladığı dünyanın en yenilikçi Fintech firmalarını kapsayan 2019 Fintech 100 raporunda iki Türk girişimin listeye girmesi dikkat çekti. ‘Gelişen 50’ başlığı altında listeye giren bu iki şirket Papara ve MenaPay oldu. [6]
Paraşüt, İyzico, Ketchup Loyalty Marketing, Ödeal, Monitise gibi Türk Fintech şirketlerinin çoğu yurt dışından da yatırımlar alarak gelişti. Türkiye'deki Fintech yatırımlar 12 milyon dolar seviyesinde olduğu söyleniyor. Finansal teknolojiler konusundaki çalışmalarıyla tanınan akademisyen Prof. Dr. Selim Yazıcı'ya göre, Türkiye Fintech alanındaki en somut sonucu 11’inci Kalkınma Planı’nda (2019-2023) aldı. "2017’de Finansal Hizmetlerin Geliştirilmesi Özel İhtisas Komisyonu’nun yaptığı çalışmalar sayesinde finansal teknoloji, sektörel bir yapı olarak planda yer aldı ve FinTech ekosisteminin gelişmesine yönelik politikaların oluşmasının önü açıldı. Bu sayede rapora FinTech’in en önemli bileşenlerinden blokzinciri, büyük veri, nesnelerin interneti, bulut, RegTech ve yapay zeka gibi teknolojiler girmeye başladı." [7]
EY raporunda, Türkiye’de FinTech sektörünü etkileyen en büyük değişiklik 6493 sayılı “Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun” olarak gösteriliyor. Bu kanunda kapsama alınan hizmetleri sunan kuruluşlar için faaliyet izni alma zorunluluğunun doğması, hizmet veren FinTech kuruluşlarını kanun ve düzenleyici nezdinde tanınır hale getirmiştir.
2019 yılında Türkiye’de 17 fintech girişimi yaklaşık 8.4 milyon dolar yatırım aldı. Yatırım alan fintech girişimleri: Akaunting, Bankalarım, BiLira, Birleşik Ödeme, ComPay, Endeksa, Figopara, idverif, kassa, Kobaküs, manibux, manim, Metamorfoz, Moneymo, öde.al, Payfull ve Paym.es. [8]
Ek olarak, Sayın Atilla Yeşilada'nın "Fintech ve finansta dijitalleşme" adlı oldukça açıklayıcı ve keyifli videosunu izlemenizi öneririm:
Kaynaklar:
[1]https://www.pwc.com/fstech.html
[2]http://fintechtime.com/tr/2019/08/kuresel-fintech-kullanim-endeksi-2019-sonuclari-aciklandi
[3]https://www.garantibbva.com.tr/tr/blog/acik-bankacilik.page
[4]https://www.statista.com/statistics/226530/mobile-payment-transaction-volume-forecast
[5]https://h2.vc/f100/#key-stats
[6]https://home.kpmg/tr/tr/home/medya/press-releases/2020/01/fintech-100-de-iki-turk-sirketi.html
[7]https://home.kpmg/tr/tr/home/gorusler/2018/12/fintechin-yerini-techfin-alacak.html
[8]https://egirisim.com/2020/02/06/turkiyede-2019-yilinda-94-girisime-102-milyon-dolar-yatirim-yapildi