FACEBOOK ÇİN'DEN KORKUYOR MU?

Facebook bu yıl Libra adında bir kripto para planını açıkladığında, hedefinin internet çağı için parayı yeniden bulmak olduğunu söyledi. Şirketin muhtemelen hayal etmediği şey, çabalarının Çin'i oraya ilk gitmesi için teşvik edebileceği idi.

Çin, yakında halkın taşıdığı nakit parayı, dijital para birimiyle değiştirmeye başlamak istiyor. Bu plan Libra'nın haziran ayında açıklanmasından beri devam eden bir proje. Facebook, bu dijital para girişiminde birçok konuyla mücadele ediyorken (birçok ortağın projeden çekilmesi gibi) Pekin’in tutkusu tam hızda ilerliyor gibi görünüyor.

Çin'de ortaya çıkan sistem, meraklıların büyük bankalardan ve hükümetlerden kurtulma aracı olarak savunan Bitcoin ve diğer kripto para birimlerinden çok farklı görünüyor. Devlet tarafından yayınlanan bir e-para birimi, Çin hükümetine vatandaşlarının paralarını nasıl harcadıkları hakkında daha fazla - çok daha fazla - bilgi edinmesine yardımcı olacak ve bunun yanında da mahremiyet endişelerini de arttıracak gibi görünüyor.

Washington'daki Peterson Uluslararası Ekonomi Enstitüsü'nün araştırma görevlisi Martin Chorzempa, “Herhangi bir merkez bankasına ve finansal sistemlere göre olağanüstü bir güç ve görünürlüğe sahip olduğunu görebiliyoruz” dedi.

Facebook Libra'yı tanıtımının ardından sadece birkaç ay geçmesine rağmen teknoloji devi sürekli bir şüphe ve soru akışıyla karşılandı. Federal Rezerv, Libra ile ilgili “ciddi endişeleri” olduğunu söyledi. Avrupalı ​​yetkililer, projenin Avrupa'da ilerlemesini engellemekle tehdit etti. Facebook'un kurucusu Mark Zuckerberg, planları görüşmek üzere önümüzdeki hafta Capitol Hill'de görünmeye hazırlanıyor.

ÇİN NEDEN KENDİ KRİPTO PARASINI ÜRETMEK İSTİYOR?

Pekin için Libra, para biriminin dijitalleştirilmesi için acil bir sebep daha sundu. Çin liderleri Libra'da, Çin’in de dahil olduğu geleneksel hükümet otoriteleri ve merkez bankalarının otoritesini yerle bir edecek yeni bir dünya finansal sisteminin potansiyel başlangıcını görüyorlar.

Çin'in merkez bankasında üst düzey bir yetkili olan Mu Changchun,

“Libra herkes tarafından kabul edilirse ve yaygın olarak kullanılan bir ödeme aracı haline gelirse, o zaman bir süre sonra küresel, süper egemen bir para birimine dönüşmesi tamamen mümkün. Parasal egemenliğimizi korumak için önceden plan yapmamız gerekiyor”

dedi.

Ulusal sanal para birimi fikri pek yeni değil. İngiltere, Singapur ve Kanada'daki merkez bankacıları dijital paraların finansal sisteme nasıl entegre edilebileceği konusunda deneyler yaptılar.

Çin yıllarca ülkedeki Bitcoin ve diğer kripto para birimlerinin kullanımını kısıtlasa bile, Pekin’in bu konuya ilgisi uzun süredir devam ediyor. Çin Halk Bankası, 2014 yılında bir kripto para birimi araştırması grubu başlattı ve o zamanki merkez bankasının başkanı Zhou Xiaochuan, 2016 yılı başlarında dijital para çıkartma konusunda istekliydi. Ancak 2017'de, Bitcoin’in değeri yükselip spekülatif çılgınlık arttıkça, Çin kripto para birimi değiş tokuşunu kapattı. Bu olayın ardından yetkililer hükümet kontrollü bir dijital para birimini gündeme getirmeye devam etti ve Libra ilan edildikten sonra Çin, çabalarını hızlandırdığını açıkladı.

Çinli yetkililer, projenin ne zaman hayata geçeceği hakkında çok az şey söylediler. Çin’in yeni para birimi bazı özellikleriyle Facebook’un Libra'sına benziyor, ancak Pekin’in planlarının yönü henüz tam olarak açıklanmadı.

Facebook, Libra'yı tutmak ve harcamak için bir dijital cüzdan görevi gören Calibra'nın kimlik doğrulaması gerektireceğini ve şirketin finansal verilerinizi sorumlu bir şekilde kullanmaya yemin ettiğini söyledi. Çin, bu hamlenin kullanıcıların kişisel bilgilerini pazarlamacılardan uzak tutacağını ancak yetkililerden uzak tutamayacağını dile getirdi. Yeni dijital para birimini dağıtacak bankalar ve elektronik ödeme şirketleri, kullanıcıların adlarını ve kimliklerini doğrulamalarını istiyor. Yetkililer, merkez bankasının işlemler hakkındaki verileri görebileceğini de açıkça belirtmişti.

Çin'deki tüketiciler ödemelerini yıllarca dijital ödeme ile telefonları aracılığıyla yaptılar ve ülkenin iki büyük mobil ödeme servisi olan Alipay ve WeChat Pay, Çin ekonomisinin temeli haline geldi. Alipay, saniyede 256.000 ödemeyi işleme koyduğunu söyledi. Buna karşılık, Visa 65.000 işlem kaldırabileceğini söylüyor. Libra da en azından başlangıçta 1.000 işlem yapmayı vaat ediyor.

Çin platformlarında gerçekleşen birçok işlem devletin belirlediği bankacılık sistemiyle hiçbir zaman bağlantı kurmayan dijital cüzdanlar arasında gerçekleşiyor. Bu demektir ki eğer Çin hükümeti kullanıcıların işlem hareketlerini izlemek ve incelemek isterse, platformların özel sektöre ait ana şirketleri olan Ant Financial ve Tencent ile irtibata geçmesi gerekiyor. Çinli yetkililer, yeni para birimlerinin neler sunabileceğini açıklarken “kontrol edilebilir anonimlik” tabirini kullanıyorlar.

Merkez Bankası Genel Müdür Yardımcısı Mu, “Herhangi bir suç işlemiyorsanız ve başkalarının bilmesini istemediğiniz alımlar yapmak istiyorsanız, biz bu işlemlerin gizliliğini korumak istiyoruz” dedi. Ancak hükümet, kişisel verilerinin toplanma ve kullanılmalarına karşı giderek daha hassas hale gelen Çin'deki bazı kullanıcıları yabancılaştırma tehlikesiyle de karşı karşıya kalıyor.

Hong Kong merkezli kripto para birimleri için finansal hizmetler sağlayan Babel Finance'nin kurucusu Flex Yang, “Para birimleri tarafsız olmalı. Başka bir deyişle, değerleri ekmeklere mi yoksa sigaraya mı harcandıklarına bağlı olmamalıdır" dedi.
Temmuz ayında yaptığı konuşmada, eski merkez bankası müdürü Zhou, doların baskınlığının ulusların ekonomilerini aşındırdığını söyledi ve Libra ya da diğer gelecek para birimlerinin de aynı şeyi yapabileceği konusunda uyardı.

ZUCKERBERG NEDEN ÇİN'DEN KORKUYOR?

Muhtemelen Zuckerberg, Çin dijital para biriminin yakın yükselişinin küresel ticaret ve finansın dolar baskınlığını baltalayabileceğini, en azından yasal olan, vergilendirilen ve düzenlenmiş olan büyük kısmını azaltabileceğini düşündü. Aslında bilindiği gibi dolar, piyasalara erişimi ve birçok global finansal şirkette kullanımı konusunda büyük bir güce sahiptir.

Amerika’nın derin ve likit pazarları, güçlü kurumları ve hukukun üstünlüğü, uzun süredir Çin’in para baskınlığına ulaşma çabalarını artıracak. Çin’in külfetli sermaye kontrolleri, yabancı para ve hisse senetleri üzerindeki limitleri yuan’ı küresel ekonomideki dolara alternatif etmekten on yıllarca uzak tutuyor.

Facebook'un Libra'sı Pandora’nın kutusunu açtı. Bu kutu açıldıktan sonra, yayınlanmadıysa veya başarılı olmadıysa, kesinlikle başında veya sonunda başarılı olan başka bir şirket/hükümet olacaktır.

Kaynaklar:

nytimes.com
theguardian.com