ENFLASYON HAKKINDA BİLİNMESİ GEREKENLER

Enflasyon, bir ekonomideki seçilmiş mal ve hizmetlerin ortalama fiyat seviyesinin belli bir süre içinde arttığını gösteren niceliksel bir ölçümdür. Genellikle yüzde olarak ifade edilir.

Enflasyon Nedir?

Enflasyon, bir ülke para birimindeki alım gücünün düştüğünü göstermektedir. Bu alım gücü kaybı, halkın genel yaşam maliyetini etkileyerek ekonomik büyümede yavaşlamaya neden olur.

TCMB'nin yaptığı enflasyon tanımı* şu şekildedir:

Enflasyon, bir ekonomideki mal ve hizmetlerin fiyatlarında gözlenen sürekli ve genel kapsamlı artışı ifade eder. Günümüzde pek çok merkez bankası; enflasyonu kontrol altında tutarak istikrarlı bir yapıya dönüştürmeye, yani fiyat istikrarını sağlamaya çalışmaktadır.

Enflasyonla mücadele etmek için de merkez bankası gibi bir para otoritelerinin enflasyonu izin verilen sınırlar içinde tutup ekonominin sorunsuz bir şekilde ilerlemesini sağlaması gerekir.

• Enflasyon, bir para biriminin değerinin düşmesi, buna bağlı olarak mal ve hizmetlerin genel fiyat seviyesinin yükseldiği orandır.
• Enflasyon olumlu veya olumsuz olarak yorumlanabilir.
• Nakit tutan insanlar, nakit varlıklarının değerini aşındırdığı için enflasyonu genelde sevmezler.
• İdeali, harcamaları belirli bir dereceye kadar teşvik etmek ve ekonomik büyümeyi teşvik etmektir. Bunun için optimum düzeyde bir enflasyon gereklidir.

Enflasyon Neden Olur?

Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası, enflasyonun nedenlerini şöyle sıralamaktadır:

Talep Enflasyonu: Talep enflasyonu; mal ve hizmet arzının, toplam talebin artış hızına ayak uyduramaması hâlinde ortaya çıkar. Bu gibi durumlarla, genellikle ekonominin toparlanma sürecine girdiği ve işsizlik oranlarında azalma yaşandığı dönemlerde karşılaşılır.

Maliyet Enflasyonu: Maliyet enflasyonu, petrol ve gıda gibi emtia fiyatlarının yükselmesi veya doğal afetler gibi nedenlerle üretim maliyetlerinde artış yaşanması sonucunda ortaya çıkar. Bu tür durumlarda, toplam arz azalır ve akabinde fiyatların genel seviyesinde yükselme yaşanır.

Para Arzı: Para arzının artması, enflasyonun oluşmasındaki bir başka unsurdur. Bu durumda, yatırım ve tüketim harcamaları artarak fiyatlar üzerinde yukarı yönlü bir baskı oluşur.

Enflasyon Beklentileri: Tüketici ve üreticilerin gelecekte fiyatların yükselmeye devam edeceği yönündeki beklentileri; enflasyonun oluşmasındaki diğer bir etkendir. Bu tür beklentiler, ücret talepleri aracılığıyla mal ve hizmet fiyatlarının artmasına neden olur.

Enflasyon Oranı ve Hesaplama

Enflasyon, dikkate alınan mal ve hizmet türlerine bağlı olarak çeşitli şekillerde ölçülür. Enflasyon oranı % 0'ın altına düştüğünde mal ve hizmet fiyatlarında meydana gelen genel bir düşüşe işaret eden deflasyonun tersidir.

Enflasyon bireysel bakış açısına bağlı olarak pozitif veya negatif olarak görülebilir. Maddi varlıklar, mülk veya hissesi olanlar, varlıklarının değerini yükselten bir enflasyon oranı görmek isteyebilirler.

İdeal olarak, harcamanın tasarruf yerine bir dereceye kadar teşvik edilmesi ve böylece ekonomik büyümenin beslenmesi için optimum bir enflasyon oranı belirlenmesi gerekmektedir.

*https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/TR/TCMB+TR/Main+Menu/Temel+Faaliyetler/Para+Politikasi/Fiyat+Istikrari+ve+Enflasyon/