BROKER ve PİYASA YAPICI ARASINDAKİ FARKLAR NELERDİR?

Piyasada alıcı, satıcı, broker, piyasa yapıcı gibi birçok farklı rolde kişiler bulunur. Piyasada birileri taraflar arasındaki yatırım işlemlerini kolaylaştırmaya yardım ederken bazıları likidite sağlanmasında rol oynar.

Bir broker (aracı), menkul kıymetleri ve alıcıları bir araya getirerek para kazanır. Öte yandan, bir piyasa yapıcı da yatırımcıların menkul kıymet alması veya satması için bir piyasanın oluşturulmasında rol oynar. Bu yazıda, brokerler ve piyasa yapıcıları arasındaki farkları öğreneceksiniz.

Brokerler

Finans dünyasında brokerler (aracılar), yatırımcı adına menkul kıymet satın alma yetkisine ve uzmanlığına sahip uzmanlardır. Brokerlerin sunduğu yatırımlar arasında menkul kıymetler, hisse senetleri, yatırım fonları, borsa yatırım fonları (ETF'ler) ve gayrimenkul bulunmaktadır. Yatırım fonları ve ETF'ler, her ikisi de hisse senedi ve tahvil gibi bir menkul kıymetler sepeti içerdiği için benzer yatırım araçlarıdır.

Brokerlerin üniversitelerin ilgili bölümlerinden mezun olarak Borsa İstanbul'da eğitim almaları gerekir. Eğitimi tamamlayanlar, broker olarak finans ve bankacılık sektörlerinde çalışabilirler.

Birçok broker, hangi hisse senetleri, yatırım fonları ve menkul kıymetlerin satın alınabileceği konusunda tavsiyelerde bulunabilir. Çevrimiçi yatırım platformlarının giderek yaygınlaşmasının da etkisiyle, birçok yatırımcı kendi kişisel brokerleri ile daha az temas halinde kalarak (bazen hiç iletişim kurmadan) yatırım işlemlerine başlayabilir.

Brokerlerin Özellikleri

• Piyasada alıcı ve satıcılar arasında iletişim sağlamak,
• Yatırımcılar adına alım/satım işlemlerini yapmak,
• Yatırımcıların portföylerini yönetmek,
• Piyasalardaki fiyat hareketlilikleri, mevcut senaryolar ve genel beklentiler üzerine bilgilendirme yapmak,
• Satın alma gücüne göre yatırımcıların yatırım hedeflerini düzenlemek,
• Yatırımcıların risk toleransını belirleyerek risk yönetimlerini yapmalarında katkı sağlamak,
• Piyasaların performansını analiz etmek,
• Alım/satım performansını takip etmek,
• Finansal gelişmeleri yakından takip ederek yatırımcıları piyasa hareketleri ve değişimleri konusunda aydınlatmak.

Piyasa Yapıcılar

Borsa İstanbul'daki tanımı şu şekildedir: "Sürekli işlem yöntemiyle işlem gören sermaye piyasası araçlarında atanmış bir üye tarafından bu amaçla tanımlanmış hesap veya hesaplar kullanılarak çift taraflı sürekli kotasyon (fiyat ve miktar) verilmek suretiyle o sermaye piyasası aracında likiditenin hedeflendiği bir faaliyettir."*

Piyasa yapıcılar genellikle büyük bankalar veya finansal kurumlarıdır. Piyasalarda yeterli likidite olmasını sağlamaya yardımcı olurlar. Diğer bir deyişle, piyasadaki alım satım işlemlerinin sorunsuz bir şekilde gerçekleşebilmesi için gereken ortamı sağlarlar. Piyasa yapıcılar olmasaydı likidite çok az olurdu. Yani, menkul kıymet satmak isteyen yatırımcılar piyasa yapıcılarının sağladığı likidite olmasaydı alıcı eksikliği yaşayarak işlem yapamazlardı. Piyasa yapıcılar piyasanın işlemesini ve dengesini korumasını sağlamada rol oynarlar. Örneğin, tahvil satmak isterseniz, piyasa yapıcılar sizden o tahvili satın almak için hazırda bekliyor olurlar. Benzer şekilde, eğer bir hisse senedi satın almak isterseniz, o hisse senedinin size satılmasını sağlayacak olan piyasa yapıcılar yine sizi bekliyor olur.

Piyasa yapıcılar oldukça yararlıdır çünkü yatırımcılar ne zaman piyasada belli bir bedel ödeyerek işlem yapmak istese onlar her zaman bu alım/satım işlemlerinin gerçekleşebilmesi için hazırda beklerler. Piyasa yapıcılar esas olarak piyasayı tatmin etmek adına menkul kıymet alıp satan bir toptancı gibi hareket ederler. Onların belirledikleri fiyatlar piyasanın arzını ve talebini yansıtır. Varlıklara olan talep düşük ve arz yüksek olduğunda, menkul kıymetin fiyatı düşük olacaktır. Talep yüksek ve arz düşükse, menkul kıymetin fiyatı yükselecektir. Piyasa yapıcıların buradaki sorumluluğu, teklif ettikleri fiyat ve hacimde satış yapmak ve satın almaktır.

Arz ve taleple ilgili daha detaylı bilgi edinmek isterseniz buraya tıklayabilirsiniz.

Bazen bir piyasa yapıcı da bir brokerin rolünü üstlenebilir. Mesela bir piyasa yapıcı, bir brokeri teşvik ederek hem piyasa yapıcının hem de brokerin işlem yaptığı menkul kıymetlerin alıcılara tavsiye edilmesini sağlayabilir. Bu nedenle yatırımcılar bu tip durumlarda gerekli özeni göstermelidir.

Konuyla ilgili makale: Düşen Hisselerde Broker ve Piyasa Yapıcıların Rolü

Özetle;

-Brokerler, bir yatırımcı adına menkul kıymet satın alma yetkisi ve uzmanlığına sahip uzmanlardır. Yatırımcıların ihtiyaç duyduğu hizmet düzeyine bağlı olarak brokerlerin çalışma alanları değişiklik gösterir.

-Piyasa yapıcılar genellikle büyük bankalar veya finansal kuruluşlardır. Piyasa yapıcılar, işlemlerin sorunsuz bir şekilde yapılabilmesi için yeterli miktarda işlem hacminin gerçekleşmesinde yardımcı olur.

*https://www.borsaistanbul.com/urunler-ve-piyasalar/piyasalar/pay-piyasasi/piyasa-yapicilik