ABD RESMİ OLARAK RESESYONA GİRDİ
Amerikan tarihindeki en uzun ekonomik genişleme resmen sona erdi. Ulusal Ekonomik Araştırma Bürosu (NBER), resesyonun Şubat ayında başladığını açıkladı.
ABD ekonomisi o kadar hızlı bir şekilde çöktü ki, NBER resesyon ilan etme konusunda zaman kaybetmek istemedi. NBER, tarihinde ilk defa bu kadar hızlı bir şekilde resesyon ilan etti.
Resesyon, ekonominin en az altı ay boyunca önemli ölçüde düşüşe geçmesi anlamına gelir. Diğer bir deyişle "durgunluk" demektir. Ulusal Ekonomik Araştırmalar Bürosu (NBER), resesyonu “birkaç aydan fazla süren, yayılan ve düşüş gösteren ekonomik faaliyet dönemi dönemi” olarak tanımlamaktadır. NBER, resesyonun başladığını veya durduğunu bildiren kar amacı gütmeyen özel bir kurumdur.
Koronavirüs ABD Ekonomisini Zarara Uğrattı
Pandemi ile mücadele kapsamında uygulanan sosyal mesafe ve karantina uygulamaları ABD ekonomisinin temelini oluşturan havayolu, yolcu gemileri, restoranlar ve Broadway şovlarına kadar geniş çapta birçok sektörü zarara uğrattı.
NBER, "İstihdam ve üretimdeki düşüşün eşi görülmemiş büyüklüğü ve bu durumun ekonomi geneline yayılması, daha önce yaşanan düşüşlere kıyasla daha kısa zamanda gerçekleşmesine rağmen şu anki görünümün resesyon olarak tanımlanması gerektiğini gösteriyor." açıklamasını yaptı.
42 milyondan fazla Amerikalı işsizlik ödeneği için başvuruda bulundu. JCPenney, J.Crew ve Hertz gibi büyük şirketler ise iflas başvurusunda bulundular. Tüm bunlar göz önüne alındığında ekonomistler GSYH oranının ikinci çeyrekte yıllık %40 oranında daralacağını öngörüyor.
Normalde ekonomistler resesyonu GSYH'nin ardışık iki veya daha fazla çeyrek yıllık periyotta negatif büyümesi olarak tanımlar. Amerika Birleşik Devletleri, ilk çeyrekte GSYH'nin %5 oranında düşmesi ile birlikte küçülen bir ekonomi olma yoluna girmiştir. NBER ise resesyon ilan etmek için ikinci çeyrek verilerinin beklemenmesine gerek olmadığına karar verdi. Çünkü NBER'e göre, ortadaki durum zaten ABD ekonomisinin olağandışı durumunu gösteriyor. Mart ayında ABD ekonomisinin keskin bir şekilde daraldığını söyleyen NBER, 2020 yılı ilk çeyrek verilerine bakıldığında 2019 son çeyrek seviyelerine oranla çok daha düşük olduğunu da belirtti.
Ekonomide Toparlanma Umutları Sürüyor
ABD'de daha önce görülen durgunluk dönemleri renk vermeden gerçekleşmişti. NBER, önceki resesyonları açıklamadan önce büyük gecikmeler yaşamıştı. Örneğin, NBER 1 Aralık 2008 tarihine kadar ABD'nin önceki Aralık ayında resesyona girdiğini açıklamamıştı. O zamana kadar Bear Stearns ve Lehman Brothers ise çoktan çökmüştü. Ardından borsa çöktü ve Fannie Mae ve Freddie Mac hükümet tarafından devralınmıştı.
Şu anki resesyon aniden başlamış olsa da, nispeten kısa olabileceğine dair bir umut da var. Ekonomistler, işletmeler yeniden açılmaya devam ettikçe ve Amerikalılar tekrar seyahat etmeye başladıkça GSYH'nin üçüncü çeyrekte keskin bir şekilde yükseleceğini tahmin ediyor. Bununla birlikte, hükümet daha önce benzeri görülmemiş ekonomik yardımlarda bulunuyor ve ekonomiyi kalkındırmak adında teşvik paketleri sağlıyor. Federal Rezerv de bu krize ayak uydurmak adına neredeyse tüm imkanlarını kullanarak destekte bulunuyor.
En Kötüsü Geride Mi Kaldı?
Bu ekonomik düşüşün en kötüsünün zaten geride kalmış olabileceğini öne süren bazı görüşler de var. Bunlardan en önemlisi, İşçi İstatistikleri Bürosu'nun Cuma günü ekonomistleri ve yatırımcıları şok edecek bir açıklama yapmış olmasına dayanıyor. Büroya göre ABD'de Mayıs ayında 2,5 milyon kişilik bir istihdam artışı yaşandı. İstihdamdaki bu ani artış, ekonomistlerin Mayıs ayında 8 milyon kişinin daha işsiz kalabileceği yönündeki görüşlerine kıyasla çok daha büyüktü. ABD'de işsizlik oranı Mayıs ayında % 13,3'e geriledi.
Wall Street'te ise yatırımcılar V tipi bir toparlanma* görüleceği üzerinde fikir birliğine vardıkça, kayıpların çoğu bu durgunluktan sağ çıkmış oldı. S&P 500, 23 Mart'ın düşük seviyelerinin sonrasında %40'tan fazla artış gösterdi. Amazon (AMZN) ve Facebook (FB) gibi büyük teknoloji hisselerinden güç alan Nasdaq, tüm zamanların en yüksek seviyelerinde ilerliyor.
*V tipi toparlanma: "Ekonomide görülen sert bir düşüşün ardından toparlanma da aynı şekilde hızlıca gerçekleşecektir" görüşüne dayanan toparlanma biçimi. Söz konusu toparlanmanın hızlı bir şekilde gerçekleşeceği tahmin edilir.
Bununla birlikte, dışarıdaki toparlanma o kadar hızlı olmayabilir. Restoranlar, sinema salonları, havayolları ve diğer ulaşım hatları da dahil olmak üzere ekonominin birçok sektörü koronavirüs için bir aşı geliştirilene kadar eski haline tam anlamıyla dönemeyebilir. Ayrıca, salgında görülebilecek ikinci dalga olasılığı da hala ekonomi için büyük bir tehdit oluşturuyor.
Kaynak: CNN