HİSSE SENEDİ ALIRKEN NELERE DİKKAT ETMELİSİNİZ?

Hisse senedi satın almaya başlamak için finansal olarak hazır bir pozisyondayken bazı iniş ve çıkışlar yaşayabilirsiniz. Hisse senetleri, finansal piyasalardaki en yüksek getirilerin bir kısmını oluştururken, yıllarca süregelen düşüşlere de maruz kaldılar. Ticaret yapan binlerce hisse senedi arasından seçim yaparken, yapmak isteyeceğiniz son şey, ümit ettiklerinizi size veremeyecek olan bir şirkete yatırım yapmaktır. Gelecekteki karınıza mal olabilecek risklerin farkında olmanın yanı sıra bir bir hisse senedinin değerini ve potansiyelini de dikkatlice öğrenirseniz bilgili ve iyi bir yatırımcı olabilirsiniz.

BORSA YATIRIMINDA 7 KİLİT NOKTA  

Yatırım yapmak kolaydır, ancak başarılı bir şekilde yatırım yapmak zordur. İstatistikler, yatırım uzmanı olmayan yatırımcıların çoğunluğunun her yıl para kaybettiğini göstermektedir. Bunun çeşitli nedenleri olabilir, ancak bunların içinde en önemlileri çok fazla miktarda stok araştırmak için zaman olmaması ve yatırım işlerinde yardımcı olabilecek bir araştırma ekibinin yokluğu olarak sıralanabilir.
Bu nedenle, az miktarda araştırma yapıldıktan sonra yapılan yatırımlar genellikle zararla sonuçlanır. Bu kötü bir haber. İyi haber ise şu ki; bir hisse senedi satın almanın ideal yolu çok fazla araştırmanın ardından olmasına rağmen, yatırımcılar aşağıdaki önerilere bakarak yapılacak araştırma miktarını azaltabilir.

HİSSE SENEDİ NEDİR, NASIL İŞLER?

Jim Cramer, "Gerçek Para" adlı kitabında, yatırımcılara, nasıl para kazandıklarına dair ayrıntılı bir bilgi sahibi olmadıkça, hiçbir hisse senedi satın almamalarını önerir. Ne üretiyorlar? Ne tür bir hizmet sunuyorlar? Hangi ülkelerde faaliyet gösteriyorlar? Alanında lider olarak tanınıyorlar mı? Bu soruları hisselerle olan ilk buluşmanızmış gibi düşünün. Kim olduğunu hiçbir şekilde bilmediğiniz, hakkında bir fikrinizin olmadığı birisiyle muhtemelen buluşmazdınız. Hisse senetleri de böyledir; eğer tanımadan yatırım yaparsanız, sonuçları sizin için olumsuz olabilir.

Hisse senetleri hakkında bilgi bulmak çok kolaydır. Seçtiğiniz arama motorunu kullanarak, şirket web sitesine gidin ve onlar hakkında araştırma yapıp okuyun.

1.HİSSE SENEDİ FİYATI

Hisse senedi alırken dikkat edilmesi gereken ilk konulardan birisi her bir hisse için ödenecek olan bedeldir. Bu, yalnızca yatırım gücünüzü değil, satın alabileceğiniz her güvenlik miktarını da belirler. Bir broker aracılığıyla hisse satın alıyorsanız, satın aldığınız her hisse senedi için komisyonda ortalama bir meblağ bekleyebilirsiniz. Bir hisse senedi fiyatının düşebileceğini düşünüyorsanız, brokerinizle bir limit belirleyebilirsiniz.

2.KAZANÇ

Bir şirketin gelecekte yüksek kar elde etmesi bekleniyor ve 100 dolarlık bir hisse senedinin şu an alınması daha ucuza geliyor olabilir. Buna karşılık, 2 dolarlık bir hisse senedinin kazancı zorluk yaşayan/çekmesi beklenen bir şirketten geliyorsa çok daha maliyetli olabilir. Bir hisse satın aldığınızda, şirketin kazandığı karı paylaşmayı umut edersiniz. Hissenin performansı bu kazanca bağlıdır ve şirketlerin finansal analistlerin beklediği karları elde edip etmemesi beklenir.

3.KAR PAYLARI (TEMETTÜ)

Hisse senedi alırken, şirketlerin yatırımcılara kar payı ödeyip ödemediklerini öğrenin. Bunlar, şirketlerin yeterli miktarda para birikimi olduğunda hissedarlara sundukları/yapma seçeneği olan nakit ödemeleridir. Kar payları, hisse senetleri bir süre için düştüğünde bile gelir sağlayabilir. Şirketlerin kar payı tutarlarını artırma geçmişi olup olmadığına da bu yüzden dikkat edin. Örneğin, bir borsa endeksi olan S&P 500'de temsil edilen 500 şirketin 100'ünden fazlasının kar payı ödemelerini 12 aylık bir sürede artırdıklarına dair bir makale paylaşılmıştı.

4.RİSKLER

Çok sayıda hisse satın alıyorsanız, şirketlerin ticaret yaptığı sektörler içinde pazar risklerinin ne olduğunu iyi öğrenin. Örneğin, borsa ilerlerken ve ekonomi büyüdüğünde, tüm hisse senetleri para kazanıyor gibi görünebilir. Ekonomi eski haline döndüğünde ve tüketiciler para harcamaktan vazgeçtiğinde veya bir teknoloji şirketinin ürünü beklentiyi aşmadığında, şirketler gelirlerini kaybetme riski taşıyabilir ve bu da borsa fiyatlarını düşürebilir.

5.TARİH

Web siteleri aracılığıyla hisse senetlerinin son 1 yıl içindeki en yüksek ve en düşük noktalarını öğrenebilirsiniz. Bu bilgi, hisse senedinin geçtiğimiz 12 ay boyunca işlem yaptığı bir alan hakkında size fikir verebilir. Hisse senedi 52 haftanın en yüksek seviyesine yakın işlem görüyorsa, yakın bir zamanda çok hızlı bir şekilde artmayacağı öngörülebilir. Hisse senedi şu an düşük noktasına yakın bir yerde işlem yapıyorsa, şirketin fiyatını düşüren bazı problemlerin var olabileceğini varsayabilirsiniz.


6.FİYAT/KAZANÇ ORANI

Bir an için borsada olduğunuzu ve yatırımlarınızda size yardımcı olabilecek birisini aradığınızı hayal edin. Bunun için iki kişiyle görüşme yapıyorsunuz. Birinci kişinin insanlara çok para kazandırdığı, uzun bir geçmişi var. Arkadaşlarınız bu kişiden büyük bir geri dönüş aldı ve yatırım paralarınızla ona güvenmemeniz için hiçbir neden bulamıyorsunuz. Size kazandıracağı her 1 lira için size 60 kuruş bırakıp, 40 kuruşu kendisinin tutacağını söylüyor.

Diğer kişi ise işe yeni başlıyor. Çok az tecrübesi var ve ümit vaat ediyor gibi görünse de başarılı bir geçmiş kaydına sahip değil. Bu adamın avantajı ise sadece daha ucuz olması. Size kazandıracağı her 1 lira için 20 kuruş almak istiyor. Peki ya bu kişi ilki kadar size kazandıramazsa?

Bu örneği ele alırsak, Fiyat/Kazanç oranını az çok anlayabilirsiniz. Bir şirketin Fiyat/Kazanç oranı 20 ise yatırımcıların her kazanç için her 1 Türk lirası için 20 Türk lirası ödemeye razı olduğu anlamına gelir. Bu size biraz pahalı görünebilir, ancak şirket hızlı büyüyorsa pek de pahalı değil. Fiyat/Kazanç oranı, mevcut piyasa fiyatı ile son dört çeyreğin kümülatif kazançları arasında karşılaştırılarak bulunabilir. Bu sayıyı, araştırdığınıza benzer diğer şirketlerle karşılaştırın. Şirketinizin diğer benzer şirketlerden daha yüksek bir Fiyat/Kazanç oranına sahip olması durumunda, bunun daha iyi bir nedeni olabilir. Daha düşük bir Fiyat/Kazanç oranına sahip bir şirket varsa ancak hızlı büyüyorsa, takip etmeye değer bir yatırım olabilir.

7.BETA DEĞERİ

Beta, anlaşılması zor bir şey gibi görünebilir ama hiç de değil. Beta, volatiliteyi veya şirketinizin hisse senedinin son beş yılda ne kadar dengeli davrandığını ölçer. Beta ile, 1'den yüksek olan her şey yüksek beta (yüksek risk anlamına gelir) ve 1'den düşük olan her şey düşük beta (düşük riskli) anlamına gelir. Yani bir hisse senedinin beta değeri 1 ise, endeksin %10 arttığı bir zamanda o hissenin %10 değer kazanması, endeksin %10 düştüğü bir zamanda ise o hissenin %10 düşmesi beklenir. Bir hisse senedinin beta değeri hisse senedinin pazar riskinin bir ölçüsüdür denebilir.

Yüksek beta değerli hisse senetlerini yakından izlemelisiniz, çünkü size çok para kazandırma potansiyeline sahip olmalarına rağmen, paranızı alma potansiyeline de sahiplerdir. Daha düşük bir beta, bir hisse senedinin diğerleri kadar tepki göstermediği anlamına gelir. Düşük betada paranız çok daha güvenlidir. Kısa sürede çok fazla para kazanamazsınız, ancak her gün takip etmeniz de gerekmez.

Kapsamlı araştırmaların yerini hiçbir şey tutamaz. Ancak, varlıklarınızı korumanın anahtar yollarından biri, kar paylarından yararlanarak ve kanıtlanmış bir başarı kaydına sahip hisse senetleri bularak uzun vadeli yatırım yapmaktır. Eğer bu iş için ciddi anlamda bir vaktiniz yoksa, riskli ve agresif ticaret stratejilerinden kaçınmalı veya en aza indirmelisiniz.

Yatırım yapma konusunda çeşitli stratejilere ihtiyacınız varsa "10 Adımda Yatırım Yapma Stratejileri" adlı yazımı da okumanızı öneririm.



Kaynaklar:

budgeting.thenest.com
investopedia.com