EKONOMİST ALGISI ÜZERİNE

Öncelikle şunu söylemekte fayda var; bu yazı günümüz ekonomist algısını eleştirmek ve güncel olaylar ışığında küçük bir yorumda bulunmak için yazılmıştır.

Son zamanlarda artan dolandırıcılık haberleri üzerine ekonomist/broker/yatırım danışmanı gibi kavramlarının algısının ne kadar değişken olduğunu üzücü de olsa gördük. Daha duyulmamış belki de çok haber vardır.

Yıllarını ekonomiye vermiş, bilimsel veriler ışığında kişi ve kurumları hatta en genel haliyle "toplumu" aydınlatan ekonomistlerin bazı kesimlerce sadece birer "yatırım aracı" olarak görülmesi ve yaptıkları doğru analizlerin/yorumların üstlerinin kapatılması acı bir tablodur.

Bu nedenle öncelikle "ekonomist" teriminin tanımlamasının yapılması gerekir.

LİTERATÜRDE EKONOMİST NASIL TANIMLANIR?

Bir ekonomist, bir toplumun kaynakları ile üretimi arasındaki ilişkiyi inceleyen bir ekonomi uzmandır. Tanıma göre çalışılan toplumlar, en küçük yerel topluluktan bütün bir ulusa, hatta küresel ekonomiye kadar değişebilir. Bir ekonomistin uzman görüşleri ve araştırma bulguları; faiz oranları, vergi kanunları, istihdam programları, uluslararası ticaret anlaşmaları ve kurumsal stratejiler gibi çok çeşitli politikaların şekillendirilmesine yardımcı olmak için kullanılır.

Ekonomistin rolü, gayri safi yurtiçi hasıla ve tüketici güven anketleri gibi ekonomik göstergeleri içerebilecek verileri analiz etmeyi de içerir. Çalışmaları, mal ve hizmetlerin dağılımını araştırmayı ve potansiyel eğilimleri belirlemek veya ekonomik tahminlerde bulunmak gibi çeşitli konuları içerebilir. Ekonomistlerin çalışmaları, uzman değerlendirmelerinin gerekli olduğu belirli kurum veya kuruluşlarca kullanılabilir veya ekonomistler belli konular için görevlendirilebilir. Örneğin, devlet kurumlarında bütçe ve planlama konularında destek almak amacıyla ekonomistlerin görüşleri alınabilir. Ek olarak, belirli bir sektörde ani düşüşe neden olan harcama eğilimlerinde bir değişiklik olursa, o sektördeki yatırımcılar ve şirketler, piyasalarda bir sonraki değişimin ne olabileceği konusunda perspektif kazanmak adına da ekonomistlere başvurabilirler.

Ekonomistler, mevcut ekonomik eğilimlere yön veren faktörlere dair unsurları araştırarak topluma bilgi verirler. Ekonomistlerin sağladığı değerlendirmeler, içinde bulunulan koşulların daha iyi analiz edilmesini ve gerekli tedbirlerin alınmasında yardımcı olur.

EKONOMİST NASIL TANIMLANMAZ?

Oldukça güncel olan bir konu beni bunları yazmaya itti aslında: "Bitcoin Safiye". Haberi kısaca hatırlayalım:

Aydın’da, kendisini ‘ekonomist-broker’ olarak tanıtıp, farklı meslek gruplarından 40 kişiyi 600 bitcoin karşılığı yaklaşık 30 milyon lira dolandırdığı iddiasıyla aranan Safiye Gökçe B., Bursa’da yakalandı.

Birçok kişi bu haberi "kadın aklını kullanmış, dolandırmış gitmiş işte" gibi yorumluyor olabilir. Fakat bu tip haberler toplumun ekonomist algısını -az da olsa- etkileyebilir. Küçük gördüğümüz şeyler birikir, birikir ve önümüzü göremeyeceğimiz kadar yolumuzu kapatır.

Bunun yanında bir başka konu da ekonomistlerin özgürlüklerinin kısıtlanma ihtimali:  

Sabah Gazetesi'nde yazan Dilek Güngör, “Yalancı çobanlar yandı” adlı yazısında şunları söyledi:

“Ulusal ekonominin genel yapısına, Türk Lirası'na, makroekonomik büyüklüklere ve finansal göstergelere ilişkin yalan haber yapsanız da söylenti çıkarsanız da yorum yapsanız da rapor yazsanız da ceza alamıyorsunuz… Ancak… Şu günlerde konuyla ilgili bir düzenleme hazırlığı yapıldığını biliyorum.” **

Küçülen ekonominin durumu; işsiz sayısı, enflasyon, iflaslar ve bunun gibi daha birçok gösterge bilimsel verilerle ortadadır. Toplum için bu veriler karmaşık ve anlaması güç olabilir. Hatta toplum nasıl bir durumun içinde olduğunu dahi anlamayabilir. Bu durumda da işte kurtarıcılarımız "ekonomistler" devreye girerler ve bizlere yerel/global ekonominin görünümünü anlatırlar. Açıklanmış olan verilerin bize aktarımında, cebimizdeki paranın değerini kavramada ve en önemlisi bizim yanımızda durarak bizlere ekonomiye dair ufak da olsa bir şeyler öğretmeye çalışan ekonomistlerimize saygı duymak gerektiğine inanıyorum. Küçük olayların devleri yıkması hepimiz için felaket olur.

Mahfi Eğilmez, Özgür Demirtaş, Mert Yılmaz, Sadi Uzunoğlu, Uğur Gürses ve daha birçok değerli ekonomist iyi ki var.

Kaynaklar:

*https://www.sabah.com.tr/yazarlar/dilek-gungor/2019/11/06/yalanci-cobanlar-yandi