BRICS: YENİ BİR EKONOMİK GÜÇ MÜ?

BRICS; Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika'nın (BRICS) birleşik ekonomilerinin kısaltmasıdır. Goldman Sachs'taki ekonomistler aslında 2003'te BRIC (Güney Afrika'sız) terimini kullandılar. Analistler, 2050'de bu 5 ekonominin küresel çapta en baskın ekonomiler olacağını belirtmişlerdi. 13.04.2011 tarihinde de "BRIC"e Güney Afrika da eklendi ve BRICS oluştu.

BRICS NEDİR?

2011 itibariyle, BRICS'i oluşturan 5 ülke en hızlı büyüyen pazarlar arasındaydı. Goldman Sachs'ın tezinin BRICS ülkelerinin siyasi bir ittifak (Avrupa Birliği gibi) veya resmi bir ticaret birliği olmadığını unutmamak gerekir. Bunun yerine, güçlü bir ekonomik blok oluşturma potansiyeline sahip olan ülkeler olarak tanımlanabilirler.

BRICS ülkelerinden gelen liderler düzenli olarak zirvelere katılıyor ve çoğu zaman birbirlerinin çıkarlarıyla uyumlu hareket ediyorlar. Düşük işgücü ve üretim maliyetleri nedeniyle, birçok şirket BRICS'i dışsal ekonomik genişleme fırsatı için bir kaynak olarak görüyor.

Çin ve Hindistan’ın 2050’de dünyanın önde gelen mal ve hizmet tedarikçisi olacağı fikrine de değiniliyor. Brezilya ve Rusya, hammadde tedarikçileri olarak benzer şekilde baskınlıklarını koruyorlar. BRICS, yabancı firmalar için adeta bir fırsat kaynağı haline geldi ve yüksek getiri arayan kurumsal yatırımcılar için bir yatırım yolu sundu. Şimdilerde ise BRICS daha genel anlamda bir piyasa terimi olarak kullanılıyor.

BRICS TARİHİ

2001'de, Goldman Sachs Varlık Yönetimi'nin başkanı Jim O’Neill, küresel GSYİH'nın 2002'de %1,7 oranında artarken, BRIC ülkeleri en gelişmiş yedi küresel ekonomi olan G7'den daha hızlı büyüme hedefinde olduklarını belirtti. O zamanlar G7; Kanada, Fransa, Almanya, İtalya, Japonya, İngiltere ve ABD’yi içeriyordu. O'Neill’in “Building Better Economic BRICs” başlıklı makalesinde GSYİH’yi ölçmek ve modellemek için dört senaryo belirledi. O’Neill’in senaryolarında BRIC’ler için nominal GSYİH varsayımı 2001’deki USD'nin % 8’lik ölçümünden %14.2’ye dönüştürülür.

2003'te Dominic Wilson ve Roopa Purushothaman "BRIC'lerle Hayal Etmek: 2050'ye Giden Yol" (Dreaming with BRICs: The Path to 2050) başlıklı raporlarıyla bu konuyu takip ettiler. Bu rapor da yine Goldman Sachs tarafından yayınlandı. Wilson ve Purushothaman, 2050'de BRIC kümesinin daha büyük bir seviyeye ulaşabileceğini iddia etti. G7 ve dünyanın en büyük ekonomileri bu nedenle 40 yıl içinde büyük ölçüde farklı gözükecek. Yani en büyük küresel ekonomik güçler kişi başına gelire göre artık en zengin kategorisinde olamayacak.

Kaynak: globalsherpa.org "Tablo, 2050 yılında en büyük ekonomilerin dünya sıralamasında dair bir tahmini göstermektedir."

2007 yılında, bu büyüyen ekonomilerin çevresel etkileri ve yükselişlerinin sürdürülebilirliği ile birlikte BRIC büyüme potansiyeline odaklanan bir “BRIC ve Ötesi” (BRICs and Beyond) raporunda yayımlandı. Raporda, BRIC ülkeleriyle ve ayrıca yeni küresel pazarların genel yükselişiyle ilişkili olarak bir "Next 11" (N-11 - gelişmekte olan 11 ülke için bir terim) ele alındı.

Birkaç yıl süren etkileyici büyüme rakamlarının ardından BRICS ekonomileri, 2008 yılı ekonomik krizinin ardından görülen etkiler nedeniyle 2010'dan sonra yavaşladı. BRICS kısaltması artık yatırımcılar için cazip görünmüyordu ve bu ekonomilere yönelik fonlar ya kapandı ya da diğer yatırım araçlarıyla birleştirildi.

Goldman Sachs, bu ekonomilerden getiri elde etmeye odaklanan BRICS yatırım fonunu daha geniş bir fon olan Emerging Markets Equity Fund ile birleştirdi. Fon, 2010'da gördüğü zirvenin ardından varlıklarının %88'ini kaybetti. Goldman Sachs, BRICS fonunda "öngörülebilir gelecekte önemli bir varlık artışı" beklemediğini belirtti. Bir Bloomberg raporuna göre ise fon beş yılda %21 oranında değer kaybetti. BRICS şimdilerde daha genel bir pazarlama terimi olarak kullanılıyor. Örneğin, Columbia Üniversitesi, öğrencilerin BRIC üyelerinin dış, iç ve finansal politikalarını inceledikleri BRICLab'ı kurdu.

"Geçmiş yıllara nazaran dünya ekonomisinde daha fazla öne çıkan BRICS oluşumu birçok alanda faaliyet gösteren bir kurum haline gelmiştir. Batı merkezli dünya ekonomisine güçlü bir alternatif olarak ortaya çıkan BRICS ticaret savaşları, yaptırımlar, kur krizleri ve bölgesel güvenlik endişelerinin yükseldiği bir dönemde Batılı ülkelere kıyasla iş birliğine daha yatkın bir oluşum olarak kendini göstermektedir. Ancak kurumsallaşma ve oluşuma yeni üyelerin kazandırılması konusunda eksiklikleri bulunan BRICS'in değişen konjonktüre göre kendini konumlandırması gerekmektedir." (İstikbal, 30.10.2019)*

BRICS ÜLKELERİNDEN SON GELİŞMELER

Brezilya ve Çin arasında bazı anlaşmazlıklar olmuştu. İki ülke BRICS zirvesindeki ilişkilerini düzeltebilir mi?

Kaynak: aljazeera.com "Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi, Brezilya'nın Rio de Janeiro kentinde dışişleri bakanları ile bir görüşme yapmak için BRICS toplantısına geldi"

Brezilya’nın Rusya ve Çin’le aynı fikirde olmadığı hususundaki kilit nokta Venezüella ile yüzleşmeden kaçınma arzusu. Venezüella Cumhurbaşkanı Jair Bolsonaro'nun geçen yıl Çin'i tekrar tekrar eleştirmesi, iki tarafın diplomatlarının dünyanın en büyük ticaret ortaklığının yıkıcı bir darbe alabilme ihtimalinden korkmasına sebep oldu. Ancak Bolsonaro'nun başkanlığına 11 ay kala, Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping’in BRICS zirvesine yaptığı ziyaretle birlikte aralarındaki ilişkiyi düzeltmiş gibi görünüyor.

BRICS üyeleri, Brezilya’nın başkentinde 13-14 Kasımda bazı teknik tartışmalar için bir araya gelecekler.

Kaynaklar:

aljazeera.com

*https://www.setav.org/yeni-jeostratejik-guc-brics/